ΒΑ Αττική: Στραβαετός

ΒΑ Αττική: Στραβαετός

Γεωγραφία

Ο νοτιότερος όγκος της μεγάλης ημιορεινής έκτασης ανάμεσα στο Γραμματικό και το Βαρνάβα λέγεται Στραβαετός και φτάνει τα 591 μ. Ο όγκος του Στραβαετού έχει δεχθεί μακρόχρονη πίεση από την κτηνοτροφία και τώρα είναι ντυμένος με ένα πυκνό αλλά χαμηλό θαμνοτόπι, με κύριο συστατικό το πουρνάρι. Για τον περιηγητή και τον πεζοπόρο, η ζώνη αυτή έχει δύο κύρια ελκτικά στοιχεία: την ενδιαφέρουσα χλωρίδα που κρύβεται στα φρύγανα και το θαμνώνα και τα μεταλλεία σιδήρου του Γραμματικού.

Μικρή Αττική
Μικρή Αττική topoguide: Το χωριό Γραμματικό

Γεώτοποι

Τα μεταλλεία σιδήρου του Γραμματικού ξεκίνησαν τη λειτουργία τους στα 1880 και η παραγωγή διεκόπη ουσιαστικά τη δεκαετία του 1910 - αν και έγιναν περιστασιακά εξορύξεις μέχρι και το 1940. Τα μεταλλεία ανήκαν στην οικογένεια Σούτσου, ενώ όλη η υποδομή είχε κατασκευαστεί από ειδικευμένη ιταλική εταιρεία.

Μικρή Αττική
Μικρή Αττική topoguide: Η επιφανειακή διάταξη των μεταλλείων σιδήρου

Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των μεταλλείων Γραμματικού είναι η γραμμική διάταξη των ανοιγμάτων προσπέλασης του κοιτάσματος κατά μήκος μιας σειράς βαθειών καρστικών κοιλοτήτων. Στην αεροφωτογραφία διακρίνονται τα ανοίγματα στην επιφάνεια, καθώς διατάσσονται περίπου ισοκλινώς στην νότια πλαγιά του Στραβαετού. Τα ορύγματα ακολουθούν σε ένα πρώτο επίπεδο το υπόγειο ανάγλυφο των διακλάσεων του διαβρωμένου ασβεστόλιθου και από εκεί και κάτω ακολουθεί ένα δαιδαλώδες δίκτυο στοών και κάθετων πηγαδιών, που επεκτείνεται σε άλλα 8 ή 9 επίπεδα.

Μικρή Αττική
Μικρή Αττική topoguide: Ένα από τα μεταλλεία σιδήρου στο όρος Στραβαετός

Η άνοδος του μεταλλεύματος από τα επίπεδα εξόρυξης μέχρι την επιφάνεια γινόταν με αναβατήρες, μετά το υλικό κατέβαινε με βαγονέτα που κυλούσαν σε ράγες πάνω σε πετρόχτιστες ράμπες μέχρι τις θέσεις συγκέντρωσης και απο εκεί γινόταν η τελική μεταφορά με ένα τοπικό δίκτυο σιδηροδρομικής γραμμής που κατέληγε στην ακτή, στο Λιμνιώνα, όπου με τη βοήθεια μεταλλικής "σκάλας" που στηριζόταν σε πέτρινα βάθρα το μετάλλευμα φορτώνονταν σε πλοία. Από το σιδηροδρομικό αυτή γραμμή σώζεται η τοξωτή πέτρινη γέφυρα που κατασκεύασε το 1892 ο Haton, αρχικός κατασκευαστής του Οδοντωτού των Καλαβρύτων, καθώς και μια δεύτερη γέφυρα και αρκετά έργα διαμόρφωσης του εδάφους, ώστε να επιτευχθεί η ισοκλινής χάραξη.

Μικρή Αττική
Μικρή Αττική topoguide: Η πέτρινη μονότοξη γέφυρα από όπου περνούσε η σιδηροδρομική γραμμή των μεταλλείων

Μέρος του άξονα της γραμμής είναι βατό και μπορεί να αξιοποιηθεί ως πεζοπορία. Η διαδρομή καταλήγει στο φυσικό λιμανάκι του Λιμνιώνα όπου διατηρείται ο σταθμός διαχείρισης και φόρτωσης του υλικού, αντίκρυ σε 2-3 ακαλαίσθητα νεώτερα κτίσματα. Πριν τον πλατύ πέτρινο μώλο, διασώζεται η μεγάλη πετρόχτιστη σήραγγα φόρτωσης του μεταλλεύματος σε φορτηγά οχήματα, τα οποία μετέφεραν το σιδηρούχο πέτρωμα στα πλοία, περνώντας από ράμπα στηριγμένη στα στιβαρά βάθρα.

Μικρή Αττική
Μικρή Αττική topoguide: Η "σκάλα" φορτωσης του μεταλλεύματος στο Λιμνιώνα

Αρχαία μνημεία

Στη γεωγραφική ενότητα του Γραμματικού εμπίπτει ο αρχαιολογικός χώρος της Ραμνούντας. Η πόλη υπήρξε ο πόλος των διάσπαρτων συνοικίσεων της μεγάλης ημιορεινής έκτασης από τον Μαραθώνα μέχρι τους Αγίου Αποστόλους. Το ύψωμα όπου κτίστηκε η ακρόπολη είχε άμεση επαφή με τη θάλασσα και μπορούσε να ελλιμενίσει αρκετά σκάφη στους γύρω κολπίσκους. Η ίδια η ακρόπολη είχε ισχυρό τείχος με ψηλούς ισοδομικούς αναλημματικούς τοίχους, ενώ σε ψηλότερη θέση ιδρύθηκε στις αρχές του 6ου αι. π.Χ. το ιερό της Νέμεσης. Το ιερό της Ραμνούντας υπήρξε το σπουδαιότερο ιερό της σημαντικής αυτής θεάς στον ελλαδικό χώρο.

Μικρή Αττική
Μικρή Αττική topoguide: Η ακρόπολη της αρχαίας Ραμνούντος

Φύση

Η χλωρίδα της περιοχής περιλαμβάνει πολλά ενδιαφέροντα γεώφυτα, όπως οι κρόκοι και τα κολχικά, ενώ και οι ορχιδέεες αντιπροσωπεύονται από πολλά και αξιοσημείωτα είδη.

Μικρή Αττική
Μικρή Αττική topoguide
Crocus nivalis
Μικρή Αττική
Μικρή Αττική topoguide
Romulea linaresii
Μικρή Αττική
Μικρή Αττική topoguide
Mercurialis annua

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος

Οδηγός για τον Στραβαετό και το Γραμματικό

Όρος Μικρή Αττική topoguide

Ένας πλήρης οδηγός φύσης και πεζοπορίας για τον Στραβαετό και την περιοχή του Γραμματικό περιλαμβάνεται στην εφαρμογή Μικρή Αττική topoguide.

Η Μικρή Αττική topoguide είναι έτοιμη να σας οδηγήσει σε όλες τις πιο πάνω περιοχές, μέσα από 45 πεζοπορικές διαδρομές και με τη βοήθεια περισσότερων από 1000 Σημείων Ενδιαφέροντος.
Μαζί με έναν εξαιρετικά λεπτομερή χάρτη και ενημερωμένο χάρτη, η Μικρή Αττική topoguide περιλαμβάνει ένα βιβλίο 50 σελίδων παρουσιάζει όλες τις πτυχές της γεωγραφίας, της φύσης και του πολιτισμού της μοναδικής αυτής περιοχής.

Ταξιδέψτε με το Android smartphone σας μαζί με τη Μικρή Αττική topoguide, που περιλαμβάνεται ως τοπικός οδηγός στην εφαρμογή topoguide Greece. Αποκτήστε τη Μικρή Αττική ως αγορά εντός της εφαρμογής (in app purchase): θα τη βρείτε στην ομάδα της Αττικής.

Αν πάλι έχετε iPhone ή iPad, κατεβάστε τη Μικρή Αττική topoguide μέσα από τη γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών Topoguide Greece. Αποκτήστε τη Μικρή Αττική ως αγορά εντός της εφαρμογής (in app purchase): θα τη βρείτε στην ομάδα της Αττικής.

Περιπλανηθείτε στην Αττική με τον μοναδικό οδηγό Μικρή Αττική topoguide.