Ηφαίστεια

Το Ελληνικό ηφαιστειακό τόξο, ή αλλιώς Αιγαιακό τόξο, έχει μήκος 500χλμ και πλάτος 20-40χλμ, εκτείνεται από την ηπειρωτική Ελλάδα μέχρι την Τουρκία και οφείλεται στη σύγκλιση των λιθοσφαιρικών πλακών Ευρώπης και Αφρικής και των τάσεων που αναπτύσσονται πλευρικά, με την δεύτερη να υποβυθίζεται κάτω από την πρώτη.
Η σύγκλιση αυτή, η οποία ξεκίνησε κατά το Μέσο Μειόκαινο (10 Ma), αποτελεί μία αμφιθεατρική επιφάνεια, κλίσης 35° προς ΒΒΑ, πάνω από την οποία διατάσσονται μία σειρά υποκέντρων σεισμών ενώ συνεχώς μετατοπίζεται προς τα εξωτερικά (Δ-ΝΔ) τμήματα.
Η τήξη της Αφρικανικής πλάκας σε βάθος περίπου 150-200χλμ συνδέεται με την εμφάνιση των ενεργών Πλειο-Τεταρτογενών ηφαιστείων της Σαντορίνης, της Μήλου, της Νισύρου, των Μεθάνων, των Λιχάδων, της Κω, της Πάτμου και της Αντιπάρου, των οποίων η ηφαιστειότητα χαρακτηρίζεται ως ασβεσταλκαλική (calc-alkaline).
Περιμετρικά της Ελληνικής χερσονήσου αναπτύσσεται μία τοξοειδής βαθιά λεκάνη, η Ελληνική αύλακα, με μήκος 1000 χλμ και ακτίνα καμπυλότητας 400 χλμ.
Η νεότερη ηφαιστειότητα στον ελληνικό χώρο ξεκινά πριν από 35Ma στη βόρεια Ελλάδα, με τη δημιουργία των ανενεργών σήμερα ηφαιστειακών κέντρων στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Στη συνέχεια, σταδιακά μετατοπίζεται προς τον Νότο, αρχικά στην περιοχή του βορείου Αιγαίου και στις ακτές της Μικράς Ασίας (23-16Ma) και αργότερα πιο νότια στην περιοχή του κεντρικού Αιγαίου και στην κεντρική Εύβοια. Μια σειρά από γρανίτες παρουσιάζονται στις Κυκλάδες και το ανατολικό Αιγαίο (17-8.5Ma) ενώ η ηφαιστειακή δραστηριότητα περιορίζεται στο ανατολικό Αιγαίο παράλληλα με διάσπαρτη δραστηριότητα στην Ελληνική επικράτεια (6-0.5Ma). Από το Πλειόκαινο έως σήμερα η ηφαιστειότητα είναι πολύ έντονη στο τόξο του νοτιοανατολικού Αιγαίου, με τα ηφαίστεια όπως τα Μέθανα, η Σαντορίνη και η Νίσυρος να είναι τα πιο πρόσφατα (1Ma).