Μονές του Ελικώνα

Μονές του Ελικώνα

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος

Ελικώνας topoGuide
Ελικώνας topoGuide: Η μονή Οσίου Λουκά, με τον χιονισμένο Παρνασσό στο βάθος

Στην περιοχή του Ελικώνα λειτούργησαν πολλές μοναστικές κοινότητες που ίδρυσαν αξιόλογα μοναστήρια. Σημαντικότερη όλων είναι η μονή Οσίου Λουκά, που ιδρύθηκε κοντά στην κοιλάδα Λάκκα, όπου στην αρχαιότητα άνθισε η αρχαία Στείριδα.
Η ίδρυση της μονής περιστρέφεται γύρω από την προσωπικότητα και το έργο του οσίου Λουκά, ο οποίος στα μέσα του 10ου αι. ίδρυσε μοναστική κοινότητα και ασκήτευσε στη θέση αυτή, όπου και πέθανε το 953.

Ελικώνας topoGuide
Ελικώνας topoGuide: Το καθολικό της μονής Οσίου Λουκά

Το σημερινό καθολικό της μονής Οσίου Λουκά θεμελιώθηκε τις πρώτες δεκαετίες του 11ου αι. για να στεγάσει τα λείψανα του οσίου. Ο ναός ενσωματώνει σημαντικό αριθμό από αρχιτεκτονικά μέλη του ναού της Στειρίτιδας Δήμητρας, που υψωνόταν στην ίδια θέση, και ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο του σταυροειδούς οκταγωνικού ναού, στον οποίο ο ευμεγέθης τρούλος στηρίζεται σε οκτώ πεσσούς, τοποθετημένους πολύ κοντά στους τοίχους, διευρύνοντας έτσι τον κεντρικό χώρο του κυρίως ναού.
Πέραν της αρχιτεκτονικής ιδιαιτερότητας του κτιρίου, ο ναός είναι κατάγραφος από αγιογραφίες, ενώ τα ψηφιδωτά του αποτελούν κορυφαία αριστουργήματα της βυζαντινής τέχνης. Ο ναός του οσίου Λουκά περιλαμβάνεται στον κατάλογο των μνημείων της Παγκόσμιας Πολιτισμικής Κληρονομιάς της Unesco.

Ελικώνας topoGuide: Το καθολικό της μονής Οσίου Σεραφείμ
Ελικώνας topoGuide: Το καθολικό της μονής Οσίου Σεραφείμ

Αξιόλογη είναι και η μονή Οσίου Σεραφείμ, poyιδρύθηκε από τον όσιο Σεραφείμ στα τέλη του 16ου αι. στην περιοχή Δομπός (ή Δομβός), στις νότιες πλαγιές του Ελικώνα, σε θέση με πολλά πηγαία νερά και μεγάλη καλλιεργήσιμη έκταση. Η μονή διέθετε μεγάλο νερόμυλο και πλούσιο ελαιώνα και οπωρώνα.

Ελικώνας topoGuide
Ελικώνας topoGuide: Η μονή Αγίων Θεοδώρων

Η μονή Αγίων Θεοδώρων είναι νεώτερο μοναστικό συγκρότημα φωλιασμένο πάνω σε εντυπωσιακή βράχινη έξαρση, στην περιοχή της Ζάλτσας, στις νότιες υπώρειες του όγκου Τσιβέρι. Μικρά επιφανειακά ευρήματα, κυρίως όστρακα και κεραμίδια, δείχνουν ότι η θέση έχει χρησιμοποιηθεί από τον 7ο αι. π.Χ. ως τόπος κατοίκησης και ως σημείο κατόπτευσης της γύρω περιοχής και πιθανόν της κίνησης των πλοίων στον Κορινθιακό κόλπο.

Ελικώνας topoGuide
Ελικώνας topoGuide: Η μονή Μακαριώτισσας

Η μονή Μακαριώτισας ιδρύθηκε τον 12ο αι. και μετά από διαδοχικές καταστροφές και ανακαινήσεις εγκαταλείφθηκε έως το 1992, οπότε κατοικήθηκε από μια πολύ δραστήρια ανδρική αδελφότητα. Σήμερα λειτουργεί ως οργανωμένο κοινόβιο με 20 μοναχούς και εμφανίζει σημαντική γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή.

Ελικώνας topoGuide
Ελικώνας topoGuide: Η μονή Ταξιαρχών στη Ζάλτσα

Η μονή Ταξιαρχών στη Ζάλτσα θεωρείται ότι ιδρύθηκε τον 12ο αι. Το καθολικό που σώζεται σήμερα ανήκει στον τύπο του σταυροειδούς μετά τρούλου και κτίστηκε το 1776 στη θέση παλαιότερου ναού. Η μονή παρήκμασε και έγινε μετόχι της μονής Μακαριώτισας και αργότερα μετόχι της μονής Οσίου Σεραφείμ Δομπού.

Ελικώνας topoGuide
Ελικώνας topoGuide: Η μονή Αγίου Νικολάου πάνω από τον Υψηλάντη

Άλλα αξιόλογα μοναστήρια του Ελικώνα είναι η μονή Αγίου Νικολάου πάνω από το χωριό Υψηλάντης, οι μονές των Αγίων Αναργύρων, της Αγίας Παρασκευής και της Κοίμησης Θεοτόκου κοντά στην Κορώνεια, η μονή Ευαγγελίστριας κοντά στον Αλίαρτο, η μονή Αγίου Γεωργίου στο Μαυρομάτι, η μονή Τιμίου Προδρόμου κοντά στο Λαφύστι και η μονή Ζωοδόχου Πηγής στο Νεοχώρι.

Φωτογραφίες και περιγραφές μοναστηριών της ευρύτερης περιοχής του Ελικώνα περιλαμβάνονται στον οδηγό Ελικώνας topoguide.

Ο οδηγός Ελικώνας topoguide είναι διαθέσιμος για συσκευές Android μαζί με άλλες δεκάδες περιοχές της Ελλάδας, μέσα στη γενική εφαρμογή topoguide Greece. Ο Ελικώνας topoguide περιλαμβάνεται στην ομάδα της Κεντρικής Ελλάδας. Αποκτήστε τον οδηγό Ελικώνας topoguide ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.

Ο οδηγός Ελικώνας topoguide είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών topoguide Greece. Αποκτήστε τον οδηγό Ελικώνας topoguide ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.

Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι το topoguide Greece έχει τη δυνατότητα ταυτόχρονης απεικόνισης πέντε περιοχών, επιτρέποντας έτσι τη συνολική προβολή πολλών περιοχών της Κεντρικής Ελλάδας και την εύκολη εναλλαγή των διαδρομών, των εκατοντάδων Σημείων Ενδιαφέροντος και των δεκάδων σελίδων του οδηγού με τις αναρίθμητες φωτογραφίες.