Μνημεία της Γκιώνας

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος

Η Γκιώνα ήταν στην αρχαιότητα κυρίως ζώνη διέλευσης και λιγότερο κατοίκησης. Έτσι η περίμετρος του βουνού στολίζεται κυρίως από πύργους και άλλα κτίσματα εποπτείας των περασμάτων. Μικρά πολίσματα έχουν αναγνωριστεί στα όρια της λεκάνης του Κηφισσού, ενώ στη λεκάνη του Μόρνου έχουν εντοπιστεί οι αρχαίες πόλεις Φύσκεις και Κάλλιο ή Καλλίπολη. Στα νότια εντοπίστηκε η αξιόλογη πόλη Μυωνία.

Γύρω και μέσα στην Αγία Ευθυμία έχουν εντοπιστεί αρχαιότητες από την Μυκηναϊκή έως και την Κλασική περίοδο, που ανήκουν στην φωκική πόλη Μυωνία.

Νότια του Μαλανδρίνου, σε χαμηλή και ομαλή έκταση, έχουν αποκαλυφθεί τείχη και επιφανειακά ευρήματα (στήλες, επιγραφές κλπ) που έχουν ανήκουν στην αρχαία πόλη Φύσκεις.

Ο πύργος πάνω από το ξωκλήσι της Υπαπαντής Λιδορικίου είναι μεγάλος τετράγωνος πύργος χτισμένος σε εξαιρετικά δυσπρόσιτη θέση. Η θέση του πύργου είναι καίρια, καθώς εποπτεύει ένα από τα λίγα στενά περάσματα της άνω λεκάνης του Μόρνου.

Κατάκορφα σε επιβλητικό και περίοπτο βράχο, καταμεσής μιας εσωτερικής κοιλάδας του αρχαίου Πίνδου ποταμού (σήμερα ποταμός Κανιανίτης) και πάνω από τις μικρές κοιλάδες που απλώνονται κάτωθεν του, στέκονται τα ερείπια του μεσαιωνικού οχυρού που λέγεται Καστέλλι της Κάνιανης (ή του Οινοχωρίου, όπως είναι το σημερινό όνομα του γειτονικού χωριού).

Φωτογραφίες και περιγραφές μνημείων της περιοχής της Γκιώνας περιλαμβάνονται στον οδηγό Γκιώνα topoguide.

Ο οδηγός Γκιώνα topoguide είναι διαθέσιμος μέσα από τη γενική εφαρμογή topoguide Greece της AnaDigit.

Το topoguide Greece είναι διαθέσιμο για συσκευές Android στο Play Store και συσκευές iOS στο App Store.