Κάστρα και πύργοι της Σερίφου

κάστρα και πύργοι της Σερίφου

Η αξία της πλούσιας μεταλλοφορίας στην αρχαιότητα και οι ανάγκες προστασίας του πληθυσμού στον Μεσαίωνα, έκαναν αναγκαία την κατασκευή ενός δικτύου αμυντικών έργων στο νησί.
Από τη μια μεριά έχουμε τους αρχαίους πύργους, που βρίσκονται είτε μέσα στη μεταλλοφόρα ζώνη, στη ΝΔ Σέριφο, είτε στα απομακρυσμένα βόρεια παράλια.
Από την άλλη έχουμε τις μεσαιωνικές κατασκευές της Χώρας που αποσκοπούσαν στην αύξηση της φυσικής προστασίας που παρείχε στον οικισμό ο απόκρημνος βράχος, αλλά και η ίδια η πυκνή δόμηση των σπιτιών.

Σέριφος topoguide
Σέριφος
Το Κάστρο της Χώρας

Η τοποθεσία του κάστρου είχε κατοικηθεί και οχυρωθεί από την αρχαιότητα. Υπάρχουν ιστορικές αναφορές ότι στο βραχώδη λόφο υπήρχε οργανωμένη πόλη με ναούς και δημόσια κτίρια.
Το ορατό σήμερα Κάστρο της Χώρας της Σερίφου συγκροτήθηκε ως πλήρης οντότητα το 1430 από την βενετσιάνικη η οικογένεια Μικιέλι, τους τότε κυρίους του νησιού. Στην τελική του μορφή, το Κάστρο είχε τρεις διαδοχικούς κυκλικούς οχυρωματικούς περιβόλους, στους οποίους ενωματώνονταν τα βράχια και τα ίδια τα σπίτια και τέσσερις πύλες, από τις οποίες διατηρούνται σε καλή κατάσταση η δυτική και η βορεινή.

Σέριφος topoguide
Σέριφος
Ο απόκρημνος λόφος του Κάστρου της Γριάς

Οι αρχαίοι πύργοι είχαν ως κύριο στόχο την παρακολούθηση των ευλίμενων όρμων της πολυσχιδούς ακτογραμμής του νησιού. Οι πύργοι αυτοί είναι συνήθως μεμονωμένα κτίσματα μικρής κάλυψης, με κυκλική ή ορθογώνια κάτοψη και στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν οπτική επαφή μεταξύ τους, έτσι ώστε συνθέτουν ένα δίκτυο επικοινωνούντων - με φωτιά ή σήματα - παρατηρητηρίων. Από το δίκτυο αυτό σώζονται τουλάχιστον 7 πύργοι, ενώ είναι βέβαιο ότι αρκετοί ακόμα έχουν ενσωματωθεί σε νεώτερες κατασκευές όπως ξωκλήσια ή αγροτικά κελιά. Τέλος, σημειώνουμε ότι ένας ακόμα αρχαίος πύργος σώζεται στην κοντινή Σεριφοπούλα.
Ένα μεγαλύτερο οχυρό σώζεται στον ξεκομμένο βραχώδη λόφο που δεσπόζει του όρμου του Κουταλά. Το οχυρό, από το οποίο διατηρούνται τα τμήματα τείχων που θεωρήθηκαν αναγκαία για τη συμπλήρωση της φυσικής οχύρωσης, είναι γνωστό ως Κάστρο της Γριάς.

Σέριφος topoguide
Σέριφος
Ο Άσπρος Πύργος

Ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα δείγματα αρχαίων πύργων της Σερίφου είναι ο λεγόμενος Άσπρος Πύργος (ή Ασπρόπυργος, από το λαμπερό λευκό χρώμα των μαρμάρινων δόμων του). Ο πύργος κτίστηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. καταμεσής της κύριας μεταλλοφόρου ζώνης της Σερίφου, ανάμεσα στον Κουταλά και το Μεγάλο Λιβάδι και είναι τμήμα μιας μεγαλύτερης οχυρωματικής κατασκευής, που περιελάμβανε περίβολο, δεξαμενές και βοηθητικά κτίσματα.
Ο Άσπρος Πύργος σώζεται σε ύψος περίπου 5 μ., από ένα αρχικό ύψος γύρω στα 12 μ. Με κύριο σκοπό τον έλεγχο των όρμων της περιοχής, όπου θα μπορούσαν να ελλιμενισθούν εχθρικά πλοία ή να διαφύγουν σκάφη με δούλους ή μετάλλευμα, ο πύργος παρέμεινε σε χρήση μέχρι τον 7ο μ.Χ. αιώνα.

Σέριφος topoguide
Σέριφος
Ο Ψαρόπυργος

Ο Ψαρόπυργος είναι μια χαμηλή αμυντική κατασκευή, φτιαγμένη από επιμήκεις πλακώδεις σχιστόλιθους με συνολικές διαστάσεις 8.4x4.2 μ. Από τη θέση του, επιβλέπει την πρόσβαση στον όρμο Μέγα Λιβάδι, αλλά και τους ευλίμενους όρμους Δυό Γιαλούδια, Αχλάδι και Καλόγερος, που δυνητικά αποτελούσαν εύτρωτες εισόδους στην μεταλλοφόρα ζώνη της ΝΔ Σερίφου. Με αρκετή φαντασία, έχει αποκληθεί και Θρόνος του Κύκλωπα, ενώ ένα κοντινό σπήλαιο έχει σχετισθεί με τον Κύκλωπα Πολύφημο.

Πως θα βρείτε τα κάστρα και τους πύργους της Σερίφου

Φωτογραφίες και περιγραφές κάστρων και πύργων της Σερίφου περιλαμβάνονται στην εφαρμογή Σέριφος topoguide, που διατίθεται τόσο για συσκευές Android, όσο και για συσκευές iOS (iPhone).
Η εφαρμογή καθοδηγεί τον χρήστη να εντοπίσει το σημείο ενδιαφέροντος.