Το νερό στην Αβία
Το νερό στην Αβία
Η περιοχή της Αβίας έχει αρκετούς υδατικούς πόρους, ωστόσο άνισα κατανεμημένους. Ενώ κάποιες ζώνες έχουν πολλά πηγαία νερά, άλλες είναι άνυδρες και χρειάστηκε να περιμένουν τις σύγχρονες τεχνικές άντλησης και διανομής νερού για να εξασφαλίσουν τη σχετική επάρκεια.
Στην ορεινή ζώνη είναι εύκολο να εντοπίσουμε τις μεγάλες πηγές: όλες έλκουν από έναν οικισμό. Έτσι θα βρούμε μεγάλες πηγές μέσα ή ανάντη των περισσότερων χωριών, όπως το Βόρειο, η Άνω Βέργα, τα Αλτομιρά, η Χώρα Γαϊτσών κλπ. Ακόμα και τα Τσέρια, αποτραβηγμένα στις πύλες του κατά τ' άλλα άνυδρου Βυρού έχουν εξασφαλίσει την ύδρευσή τους. Έτσι, η χωροθέτηση των χωριών πετυχαίνει εύκολα να συνδυάσει τις τρεις βασικές παραμέτρους - εδαφικοί πόροι, ασφάλεια, νερό.
Στην παράκτια ζώνη της Αβίας, η παρουσία των πηγών είναι λιγότερο συνεργάσιμη με τους εποίκους: οι κατάλληλες - από πλευράς άμυνας - θέσεις δεν εξυπηρετούνται από τις ανάλογες αναβλύσεις. Έτσι, οι κάτοικοι της ζώνης κατέφυγαν στον συνδυασμό της μεταφοράς επιφανειακού νερού για άρδευση και της μάστευσης των αναβλύσεων και συλλογής ομβρίων για ύδρευση.
Από τις τεχνικές αυτές, η πιο ενδιαφέρουσα είναι αυτή της εκμετάλλευσης μικρών εποχικών αναβλύσεων, γνωστή και από άλλα σημεία της Έξω Μάνης και αλλαχού (πχ. σε παχιές μάργες στα Μαστιχοχώρια της Χίου). Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα Καμάρια στους Άνω Δολούς, η κύρια τροφοδοσία πηγαίου νερού του χωριού, που κατά τ' άλλα υδρευόταν από στέρνες.
Τα Καμάρια στους Άνω Δολούς
Τα Καμάρια στους Άνω Δολούς είναι τρεις αναβλύσεις στη βάση ενός μετώπου μαργαϊκών ασβεστόλιθων, οι οποίες εκφορτίζουν τις υπερκείμενες μάζες μέσα από στενές διακλάσεις. Το νερό συγκεντρώνεται σε μικρές λεκάνες στο σημείο της εκκροής, τις οποίες διεύρυναν οι ντόπιοι και οριοθέτησαν με ψηλούς τοίχους από καλά συναρμοσμένους ασβεστόλιθους. Η λεκάνη προσπελαύνεται από καλοχτισμένα ανοίγματα. Η παροχή της ανάβλυσης είναι μικρή και έχει έντονη διακύμανση, καθώς τα στρώματα που αποστραγγίζει είναι μικρού βάθους και έκτασης.
Το κεφαλάρι των Αλτομιρών
Τα Αλτομιρά οφείλουν τη χωροθέτησή τους στο μεγάλο κεφαλάρι που αναβλύζει στη δυτική είσοδο του χωριού. Η ανάβλυση αυτή είναι η μοναδική πηγή που αποφορτίζει το μεγάλο όγκο ασβεστολίθων και ραδιολαριτών του Προφήτη Ηλία (1479 μ.): το βουνό είναι εντελώς άνυδρο στις άλλες πλευρές του.
Η πηγή των Αλτομιρών υδρεύει το χωριό, αλλά και τα Σωτηριάνικα, μέσω ενός μεγάλου υδραγωγού.
Οι στέρνες στο Καλάθιο όρος
Τα οροπέδια του Καλάθιου όρους φιλοξενούν τα ορεινά χωράφια και τα θερινά βοσκοτόπια της Άνω Βέργας. Την άνοιξη, το χωριό ανέβαινε για να σπείρει πρώιμα όσπρια και δημητριακά στα ξηρικά χωράφια, ενώ λίγο αργότερα, χιλιάδες γιδοπρόβατα έβγαιναν στο Καλάθιο, αξιοποιώντας τους λιβαδικούς πόρους των δεκάδων δολινών του έντονα καρστικοποιημένου ασβεστολιθικού οροπεδίου.
Στο Καλάθιο δεν υπάρχουν, ωστόσο, επιφανειακά ή πηγαία νερά. Τόσο για τους γεωργούς που παρέμεναν μέρες στα κτήματα, όσο και για τα κοπάδια, οι Βεργιώτες κατασκευάσαν δεκάδες πετρόχτιστες στέρνες, από μια σε κάθε μεγάλο λιβάδι: στη Ρίβολη, στου Κουντούρη τ'Αλώνι, στον Προφήτη Ηλία, στο Χαρανάκι, στη Μεγάλη Λάκκα. Στοιχειώδους τεχνικής και κακής στεγάνωσης αρχικά, οι στέρνες αυτές βελτιώθηκαν με τη βοήθεια νεώτερων υλικών και εξακολουθούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στα λίγα ζώα που έχουν μείνει στο χωριό.
Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος
topoguide Greece
ΟΔΗΓΟΙ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ
Ο οδηγός Αβία topoguide είναι διαθέσιμος για συσκευές Android μαζί με άλλες δεκάδες περιοχές της Ελλάδας, μέσα στη γενική εφαρμογή topoguide Greece. Η Αβία topoguide περιλαμβάνεται στην ομάδα της Πελοποννήσου. Αποκτήστε τον οδηγό Αβία topoguide ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Ο οδηγός Αβία topoguide είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών Topoguide Greece. Αποκτήστε τον οδηγό Αβία topoguide ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι το topoguide Greece έχει τη δυνατότητα ταυτόχρονης απεικόνισης πέντε περιοχών, επιτρέποντας έτσι την συνολική προβολή του αναλυτικού χάρτη όλης της Μάνης και την εύκολη εναλλαγή των διαδρομών, των εκατοντάδων Σημείων Ενδιαφέροντος και των δεκάδων σελίδων του οδηγού με τις αναρίθμητες φωτογραφίες.
