Λέσβος: Πελόπη-Βίγλα

Βόρεια Λέσβος

Πελόπη-Βίγλα

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος

Πελόπη-Βίγλα
Πελόπη-Βίγλα
Στα λιβάδια με τις φτέρες γύρω από την κορυφή Βίγλα
Πατήστε για μεγέθυνση

O Λεπέτυμνος, με τη δίκορφη στέγη του, είναι το ψηλότερο βουνό της Λέσβου. Οι δύο κορυφές του, Βίγλα και Προφήτης Ηλίας, που φτάνουν τα 968 και 938 μ. αντίστοιχα, μαζί με τη ράχη που τις ενώνει, δημιουργούν τη βόρεια παρειά της μεγάλης καλντέρας που απλώνεται σε όλο το βόρειο τμήμα του νησιού, από το Μόλυβο μέχρι τον Πετσοφά στην περιοχή της Καλλονής. Η ζώνη των κορυφών, απογυμνωμένη από βλάστηση, είναι κατάσταρτη από μαρτυρίες ττων βίαιων γεγονότων - εκρήξεις, τεκτονικές αναταράξεις και νέες ηφαιστειογενείς καταστροφές - που έλαβαν χώρα πριν δυο δεκάδες εκατομμύρια χρόνια.

Πελόπη-Βίγλα
Πελόπη-Βίγλα
Ανάπαυση στον Κάτω Κάμπο
Πατήστε για μεγέθυνση

Από την Πελόπη είναι σηματοδοτημένες δύο αναβάσεις προς τις κορυφές του Λεπέτυμνου: η παρούσα διαδρομή Πελόπη-Βίγλα και η διαδρομή Πελόπη-Προφήτης Ηλίας. Οι δύο αναβάσεις έχουν κοινό κορμό μέχρι τον Απάνω Κάμπο, όπου και αποκλίνουν κατευθυνόμενες προς τις δύο κύριες και αντικριστές κορυφές του όγκου.

Οι τοπικοί χάρτες προτείνουν τη σύνθεση των δύο πορειών, σε συνδυασμό με την ζεύξη Προφήτης Ηλίας-Βίγλα, σε μια ενιαία διαδρομή. Η πρόταση είναι τολμηρή και δεδομένων των τεχνικών δυσκολιών στην όδευση που έχει σηματοδοτηθεί στου Κολαυτού τα ράχτα, ουσιαστικά απευθύνεται σε έμπειρους ορειβάτες. Αντίθετα, η παρούσα ανάβαση στον Προφήτη Ηλία είναι μια μεστή αλλά βατή πεζοπορική διαδρομή.

Η πορεία ξεκινά από την ενοριακή εκκλησία της Πελόπης. Ανηφορίζοντας τα πετρόστρωτα δρομάκια βγαίνουμε από τα σπίτια και περνάμε το ρέμα με τσιμεντένια γέφυρα που μας φέρνει στους νερόμυλους του χωριού. Το μονοπάτι περνά ανάμεσα από δύο επάλληλους νερόμυλους και δίπλα από μια μεγάλη νεροκράτα που μοιάζει με λιμνούλα. Συνεχίζουμε πολύ ανηφορικά σε πετρόστρωτο μονοπάτι ανάμεσα από ξερολιθιές και ογκόλιθους.
Πελόπη-Βίγλα

Πελόπη-Βίγλα
Διασχίζοντας τον Απάνω Κάμπο
Πατήστε για μεγέθυνση
Φτάνουμε στο ύψος ενός παλιού καναλιού και το ακολουθούμε μέχρι την υδροληψία. Περνάμε το ρέμα και φτάνουμε σε διακλάδωση - η δεξιά παραλλαγή περνά από την περιοχή Μονοπλάτανος, όπου μεγάλη πηγή, και συμβάλει πάλι με το κύριο μονοπάτι. Το κύριο μονοπάτι ανηφορίζει και φτάνει σε στάνη. Από εδώ ξεκινά ένα κτηνοτροφικό μονοπάτι, σχετικά απότομο αλλά κυρίως πολύ πετρώδες, που θα μας φέρει στο οροπέδιο Κάτω Κάμπος. Από τον Κάτω Κάμπο ανηφορίζουμε ομαλά μέχρι τον Απάνω Κάμπο, σημείο όπου αποκλίνουν οι αναβάσεις προς τον Προφήτη Ηλία και τη Βίγλα.
Πελόπη-Βίγλα
Πελόπη-Βίγλα
Στη ράχη της Βίγλας
Πατήστε για μεγέθυνση
Η πορεία προς τη Βίγλα αποκλίνει προς τα δεξιά και ακολουθεί μια αδρή ράχη, που φέρει ένα αραιό δάσος βελανιδιών. Ψηλότερα, τα δέντρα αποσσύρονται και η ράχη στενεύει, ενώ σταδιακά γίνεται πιο επικλινής. Φτάνουμε έτσι στη διακλάδωση με τη ζεύξη Προφήτης Ηλίας-Βίγλα και συνεχίζουμε στον άξονα της κόψης, αναζητώντας τον πιο εύκολο δρόμο ανάμεσα στους ογκόλιθους της Βίγλας. Φτάνουμε τελικά στο πυροφυλάκειο (ο πάνω όροφος είναι ανοιχτός).
Πελόπη-Βίγλα: Κοντά στις πηγές του ρέματος Κρόλας
Πελόπη-Βίγλα
Αναμετρώντας τις αποστάσεις, λίγο πριν την κορυφή

Σήμανση

Πινακίδες και σημάδια

Πελόπη-Βίγλα
Η σήμανση, με τα τυπικά κόκκινα τετράγωνα σημάδια, είναι αρκετά συνεπής. Σε όλες τις διακλαδώσεις υπάρχουν πινακίδες κατεύθυνσης, ενώ στην Πελόπη υπάρχει μια μεγάλη πινακίδα με πληροφορίες για το χωριό και το δίκτυο μονοπατιών.

Επισημάνσεις και χρήσιμα

Ρέοντα και στάσιμα νερά

Πελόπη-Βίγλα
Στη διαδρομή θα βρούμε νερό στον Μονοπλάτανο (200 μ. εκτός μονοπατιού) και στην ποτίστρα κοντά στη στάνη. Το νερό της ρεματιάς των μύλων δεν είναι πόσιμο, καθότι ψηλότερα, μέσα στους άξονες των χειμάρρων, σταλιάζουν πρόβατα.

Κοντά στην κορυφή συντηρείται μια μικρή λούτσα για τον ποτισμό των κοπαδιών. Παρόμοια λούτσα σχηματίζεται κατά την υγρή περίοδο και στον Απάνω Κάμπο.

Γεώτοποι

Ηφαιστειακός δόμος Βίγλας

Πελόπη-Βίγλα
Ο Λεπέτυμνος είναι καρπός της βίαιης ηφαιστειακής ιστορίας της Λέσβου. Οι δύο ψηλότερες κορυφές του βουνού, ο Προφήτης Ηλίας και η Βίγλα, αποτελούν τις κορυφώσεις της βόρειας παρειάς μιας μεγάλης καλντέρας που απλώνεται σε όλο το βόρειο τμήμα του νησιού.
Ο όγκος της Βίγλας είναι ένας ηφαιστειακός δόμος, ενώ το ανώτερο τμήμα της κορυφής αποτελείται από μια σειρά κάθετα πρίσματα στερεοποιημένης λάβας. Το πυροφυλάκιο εδράζεται στο ψηλότερο σημείο, πάνω στη σύγκλιση μιας σειράς ορθογώνιων στηλών λάβας.

Φύση

Βλάστηση: Παρόχθια βλάστηση στο κεντρικό ρέμα. Φρύγανα και χαμηλή θαμνώδης βλάστηση. Συστάδες πρίνων και κεδρων. Λιβάδια με φτέρες.

Χλωρίδα της ανώτερης ζώνης του Λεπέτυμνου

Πελόπη-Βίγλα
Η γεωποικιλότητα των κορυφών του Λεπέτυμνου δημιουργεί την εντύπωση ότι ο πλούτος αυτός συνεπάγεται ή έστω συνδυάζεται με ανάλογα υψηλή ποικιλότητα της χλωρίδας.
Η πραγματικότητα είναι ωστόσο διαφορετική: τα ηφαιστειακά εδάφη είναι ένας μάλλον φτωχός βιότοπος, κατάλληλος για μια περιορισμένη χλωρίδα. Επίσης, πολύ πιο καθοριστικό ρόλο στη βιοποικιλότητα μιας περιοχής, από τη γεωλογία, έχει η βιογεωγραφία: η Λέσβος αποχωρίστηκε πολύ νωρίς από το "καζάνι της ειδογένεσης" των Κυκλάδων και της ηπειρωτικής Ελλάδας, ενώ παρέμεινε συνδεδεμένη με τη Μικρά Ασία. Έτσι, η χλωρίδα που θα βρούμε στην ανώτερη ζώνη του Λεπέτυμνου συντίθεται κυρίως από είδη ευρείας ελληνικής και ασιατικής κατανομής και λιγότερο από είδη με περιορισμένη εξάπλωση (όπως η Anchusa leptophylla, η καμπανούλα των νησιών του ανατολικού Αιγαίου Campanula lyrata και η Viola kitaibeliana, στη φωτογραφία).
Η σύνθεση αυτή συνάδει και με την γενικότερη εικόνα της χλωρίδας της Λέσβου: από τα 1499 taxa που έχουν αναγνωριστεί στο νησί, μόνο 14 (1%) είναι ελληνικά ή τοπικά ενδημικά, ενώ η επιρροή της χλωρίδας της Ανατολίας είναι προφανής.
Πανίδα: Κοράκι. Πουλιά της ορεινής ζώνης του νησιού. Πουλιά των ορεινών λιβαδιών. Κοινά ημερόβια και νυκτόβια αρπακτικά. Κουνάβι, αλεπού. Ελεύθερα άλογα. Όλα τα ερπετά της Λέσβου.

Πολιτισμός

Η νεροκράτα

Πελόπη-Βίγλα
Οι παροχές των μικρών ποταμών με έντονη χειμαρρική συμπεριφορά, όπως το ρέμα Κρόλας της Πελόπης, δεν είναι σταθερές. Για το λόγο αυτόν, οι περισσότεροι νερόμυλοι στην Ελλάδα τροφοδοτούνται από πηγές, που κατά τεκμήριο έχουν πιο σταθερή παροχή.
Στην περίπτωση του κύριου μύλου της Πελόπης, όπως και σε πολλά άλλα μέρη, όπου ο πάροχος της ενέργειας είναι ένας ποταμός, ο μύλος δεν τροφοδοτείται απ΄ευθείας από τη ροή του νερού, αλλά το μυλαύλακο οδηγεί το νερό σε μια νεροκράτα, δηλαδή μια ανοιχτή δεξαμενή. Η νεροκράτα έχει διπλό ρόλο: αποσοβεί την υπερβολική ροή την υγρή περίοδο και από την άλλη διατηρεί μια ποσότητα επαρκή για τη σταθερή λειτουργία του μύλου στις εποχές χαμηλής παροχής του ρέματος. Η ποσότητα του μικρού αυτού ταμιευτήρα αναπληρώνεται τη νύχτα.

Σύνδεση με άλλες διαδρομές

1. Διαδρομή Πελόπη-Προφήτης Ηλίας
2. Διαδρομή Προφήτης Ηλίας-Βίγλα
3. Βαφειός-Προφήτης Ηλίας 1
4. Βαφειός-Προφήτης Ηλίας 2

Μια γρήγορη και έμπειρη ομάδα μπορεί να συνδυάσει τις διαδρομές Πελόπη-Βίγλα και Πελόπη-Προφήτης Ηλίας με την ζεύξη Βίγλα-Προφήτης Ηλίας, σε μια μεγάλη, κυκλική ορειβατική διαδρομή.

Εξυπηρετήσεις

Πελόπη: Ταβέρνες και καφέ.