Αρχαίες πόλεις, ακροπόλεις και κάστρα του Μαίναλου

Αρχαίες πόλεις, ακροπόλεις και κάστρα του Μαίναλου

Το Μαίναλο - το ορεινό συγκρότημα και η γύρω του ζώνη - έχει μια πολυκύμαντη χωροταξία θέσεων κατοίκησης, αξόνων μετακίνησης και οχυρώσεων.

Στην πριν την καταγεγραμμένη ιστορία περίοδο έχουν εντοπιστεί πολλές συνοικήσεις, με πιο σημαντικές το σπήλαιο Κάψιας, το σπήλαιο Καμενίτσας, το Σφακοβούνι και το Παλαιόκαστρο Γορτυνίας. Πάντως φαίνεται ότι η Αρκαδία και ιδίως ο ορεινός πυρήνας της υπήρξαν ένα είδος οπισθοχώρας του μεγάλου μυκηναϊκού πολιτισμού που αναπτύχθηκε σε όλη την πεδινή και παράκτια Πελοπόννησο.

Οι αναφορές πυκνώνουν στην ιστορημένη αρχαιότητα. Από τις γνωστές θέσεις αρχαίων ιερών, πόλεων και ακροπόλεων της δυτικής Αρκαδίας, οι σημαντικότερες επί ή πέριξ του Μαίναλου είναι η Τεύθις, η Μαινάλια Θεισόα, η Υψούς, το Μεθύδριο. Στα ανατολικά είναι γνωστά από διάφορες πηγές η Πετροσάκα, τα Δίπαια, η Μαίναλος, ο Ελισσών, η Σουμητία, η Κονδυλέα και άλλες πόλεις ή πολίσματα, από τα οποία δεν έχουν εντοπιστεί παρά σπαράγματα των ακροπόλεών τους. Στα νότια του Μαίναλου έχει ανασκαφεί η σημαντική πόλη της Γόρτυνας και έχουν εντοπιστεί ή αναζητούνται το Βουφάσιον, η Βρένθη και η Λυκόα Θεισόα. Είναι επίσης γνωστό ένα πλήθος άλλων θέσεων και αναφορών της αρχαιότητας, όπως ο ναός του Ιππίου Ποσειδώνα και η πηγή Νυμφασία.

Παράλληλα, έχει αποτυπωθεί μια μεγάλη σειρά αρχαίων οχυρώσεων, απλών φρυκτωριών ή μεγαλύτερων οχυρών, κυρίως στα ανατολικά (Σκοπή, Λεβίδι, Παλαιόπυργος κλπ) και στην κοιλάδα του Ελισσώνα και λιγότερο στα δυτικά (Παλαιόκαστρο Σέρβου). Αρκετές από τις θέσεις αυτές έχουν αναγνωριστεί με ασφάλεια - κυρίως επειδή χρησιμοποιήθηκαν και στις επόμενες ιστορικές περιόδους - ενώ άλλες παραμένουν αταύτιστες.

Η Γόρτυνα

Μνημεία του Μαίναλου: Ο χώρος των λουτρών του Ασκληπιείου της αρχαίας Γόρτυνας
Κάστρα και μνημεία του Μαίναλου
Ο χώρος των λουτρών του Ασκληπιείου της αρχαίας Γόρτυνας
Πατήστε για μεγέθυνση

Η αρχαία Γόρτυνα υπήρξε σημαντικός οικισμός της κλασικής περιόδου. Η πόλη κτίστηκε σε θέση που κατοικείτο από τα προϊστορικά χρόνια, κοντά στον άξονα του Λούσιου ποταμού και ακριβώς στην περιοχή που ο ποταμός βγαίνει απο το φαράγγι και αποκτά πιο αργή ροή. Παράλληλα, η υδροληψία από τις πηγές, λίγες εκατοντάδες μέτρα ανάντι, ήταν εύκολη.

Η θέση ανασκάφηκε πρώτη φορά το 1941 από τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών. Οι εργασίες διακόπηκαν λόγω του 2ου ΠΠ και συνεχίστηκαν το 1954-55, οπότε και αποκαλύφθηκαν τα θεμέλια του ναού του Ασκληπιού, οι εγκαταστάσεις των ιαματικών λουτρών, καθώς και τμήματα του οικισμού. Στα γύρω υψώματα, εντοπίστηκαν δυο οχυρωματικές εγκαταστάσεις, από τις οποίες η μια θεωρήθηκε η κύρια ακρόπολη της πόλης. Σταδιακά ανασκάφηκαν και άλλα ερείπια κατοικιών και δημοσίων κτιρίων.

Μνημεία του Μαίναλου: Ο χώρος του ιερού του Ασκληπιού της αρχαίας Γόρτυνας

Κάστρα και μνημεία του Μαίναλου
Ο χώρος του ιερού του Ασκληπιού της αρχαίας Γόρτυνας
Πατήστε για μεγέθυνση
Η Γόρτυνα ήταν πολύ γνωστή για το θεραπευτήριο, το ιερό του Ασκληπιού με το μαρμάρινο άγαλμα του θεού από Πεντελικό μάρμαρο και τα λουτρά της. Τα λουτρά θερμαίνονταν με ένα σύστημα κυκλοφορίας θερμού αέρα, τμήματα του οποίου είναι ορατά στο σημερινό ανασκαμένο χώρο. Ο Παυασανίας αναφέρει ότι ο Μέγας Αλέξανδρο επισκέφθηκε την πόλη και αφιέρωσε την πανοπλία και το δόρυ του στο ιερό, ενώ ο Πλάτωνας λέει ότι η αρκαδική Γόρτυνα ίδρυσε και εποίκησε την κρητική ομώνυμη πόλη. Η πόλη ήταν πολυάνθρωπη και πλούσια: μέρος της αίγλης της οφειλόταν στο ότι από εδώ περνούσε ο συντομότερος δρόμος από τη Λακωνία προς την Ολυμπία, ιδιαίτερα πολυσύχναστος τις περιόδους τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων.

Η λάμψη της Γόρτυνας έσβησε σταδιακά μετά την αναγκαστική συνοίκηση των αρκαδικών πόλεων στη ρωμαϊκή Μεγάλη Πόλη, τη σημερινή Μεγαλόπολη, το 368 π.Χ. Ωστόσο η θέση συνέχισε να κατοικείται μέχρι και το Μέσο Βυζάντιο, οπότε και εγκαταλείφθηκε οριστικά κάτω απο την πίεση των βαρβαρικών επιδρομών στην Πελοπόννησο.

Σπήλαιο Καμενίτσας

Μαίναλο topoguide
Κάστρα και μνημεία του Μαίναλου
Το σπήλαιο της Καμενίτσας όπου αναγνωρίστηκε νεολιθική χρήση

Ανατολικά της Καμενίτσας, κοντά στη διπλή εκκλησία της Παναγίας, ανακαλύφθηκε τυχαία σπήλαιο με βαραθρώθη είσοδο, όπου αναγνωρίστηκε χρήση κατά τη Νεολιθική περίοδο. Η θέση πιθανόν να σχετίζεται με το σημαντικό νεολιθικό-μυκηναϊκό οικισμό του Σφακοβουνίου, βόρεια της Καμενίτσας.

Ναός Ιππίου Ποσειδώνα, Γορτυνία

Μαίναλο topoguide
Κάστρα και μνημεία του Μαίναλου
Λείψανα του ναού του Ιππίου Ποσειδώνα, Γορτυνία

Στη θέση Πετροβούνι, κοντά στη διακλάδωση προς Μαγούλιανα, ανασκάφηκε ιερό του αρχαίου Μεθυδρίου, αφιερωμένο στον Ποσειδώνα ως χθόνιο θεό και προστάτη των αλόγων (όχι ως θεό της θάλασσας). Ο άγγλος περιηγητής Ληκ που διέκρινε πρώτος τα λείψανα του ιερού, το 1805, αναφέρει ότι οι νόπιοι ονόμαζαν τη θέση "Παλάτια".

Δίπλα έχει κτιστεί νεότερος ναός αφιερωμένος στην Παναγία.

Η Τεύθις

Μαίναλο topoguide
Κάστρα και μνημεία του Μαίναλου
Λείψανα του τείχους της ακρόπολης της αρχαίας Τεύθιδος, στη Δημητσάνα

Η Τεύθις υπήρξε αρχαία Αρκαδική κώμη στην θέση της σημερινής Δημητσάνας. Σύμφωνα με τον Παυσανία, η Τεύθις ήταν κώμη της Θεισόας, που ανήκε στην Παρρασία. Ο Παυσανίας αναφέρει ναούς της Αθηνάς, της Αφροδίτης και της Αρτέμιδος.

Σήμερα, σώζονται ελάχιστα λείψανα του τείχους της ακρόπολης, ενσωματωμένα στις τοιχοποιίες των σπιτιών της συνοικίας Κάστρο της Δημητσάνας. Τα τείχη αυτά έχουν χρονολογηθεί από τα ύστερα αρχαϊκά έως τα ελληνιστικά χρόνια. Είναι πιθανόν η κώμη να βρισκόταν ή να εκτεινόταν έως τις επίπεδες και εύφορες εκτάσεις στο σημερινό Παλιοχώρι και στη θέση της Δημητσάνας να βρισκόταν μόνο η ακρόπολη και η φρουρά της, για τον έλεγχο του περάσματος.

Το Μεθύδριον

Μαίναλο topoguide
Κάστρα και μνημεία του Μαίναλου
Λείψανα του τείχους της ακρόπολης του αρχαίου Μεθυδρίου

Tα λείψανα της πόλης και της ακρόπολης του αρχαίου Μεθυδρίου βρίσκονται ανάμεσα στα σημερινά χωριά Πυργάκι και Μεθύδριο, σε επίπεδο λόφο που λέγεται Ελληνικά.

Το Μεθύδριο υπήρξε αρκαδική πολη. Σύμφωνα με τον ιδρυτικό μύθο της, πρώτος οικιστής του Μεθυδρίου ήταν ο Ορχομενός, γιός του Λυκάονα. Η υπαγωγή της πόλης διεκδικείτο από τους εκάστοτε κυρίαρχους της ευρύτερης περιοχής και παρόλη τη στρατηγική θέση του, το Μεθύδριο παρέμεινε μια ήσσονος σημασίας κώμη, που τελικά εντάχθηκε το 222 π.Χ. στην Αχαϊκή Συμπολιτεία.

Η Μαινάλια Θεισόα

Μαίναλο topoguide
Κάστρα και μνημεία του Μαίναλου
Ημιέργοι λίθοι πύργου της Μαινάλιας Θεισόας, πιθανόν τμήμα της ανατολικής πύλης της ακρόπολης

Η Μαινάλια Θεισόα υπήρξε αρκαδική πόλη στην περιοχή της σημερινής Καρκαλούς. Η ακρόπολή της βρισκόταν στους λόφους φλύσχη βόρεια του δρόμου προς το Ράδου. Από τις οχυρώσεις διακρίνονται οι πρώτοι δόμοι πύργου και πιθανόν πύλης, ενώ στο εσωτερικό του χώρου έχει ανασκαφεί μεγάλο, πιθανόν δημόσιο, κτίσμα.

Η Μαινάλια Θεισόα δεν πρέπει να συγχέεται με την ομώνυμη πόλη της Παρρασίας, της οποίας η ακρόπολη διακρίνετια καθαρά πάνω από το σημερινό χωριό Θεισόα, στην περιοχή της Ανδρίτσαινας.

Το κάστρο της Καρύταινας

Η Καρύταινα υπήρξε το μεγαλύτερο φρούριο της νότιας Γορτυνίας και της Μεγαλοπολίτιδας. Χάρη στην κομβική γεωγραφική θέση του, το κάστρο ήλεγχε τα περάσματα που συνέδεαν την Αρκαδία με τη Μεσσηνία και την Ηλεία και χάρη στην εξαιρετικά οχυρή τοπογραφία της τοποθεσίας ήταν το πιο ασφαλές οχυρό όλης της δυτικής Αρκαδίας.

Το κάστρο που βλέπουμε σήμερα είναι η ακρόπολη του οχυρωμένου συνόλου που περιλάμβανε και ολόκληρη την κώμη της Καρύταινας. Ο οικισμός απλώνεται σε απότομο βραχώδες έξαρμα πάνω από τον άξονα του Αλφειού ποταμού και χάρη στα απότομα πρανή της πλαγιάς είναι ήδη δυσπρόσιτος. Η στρατηγικά σημαντική και φυσικά οχυρή αυτή θέση φιλοξένησε την άγνωστη αρχαία πόλη Βρένθη, ήδη έρημη στο τέλος της αρχαιότητας και αργότερα μια επίσης άγνωστη βυζαντινή εγκατάσταση.

Μαίναλο topoguide
Κάστρα και μνημεία του Μαίναλου
Το κάστρο της Καρύταινας

Το κάστρο της Καρύταινας κτίστηκε στα μέσα του 13ου αιώνα από το Γάλλο ιππότη Geoffrey de Bruyeres, ως έδρα της βαρωνίας της Καρύταινας, που περιλάμβανε 22 φέουδα.

Περισσότερα στοιχεία θα βρείτε στη σελίδα Κάστρο της Καρύταινας του topoguide.gr.

Ο Παλιόπυργος του Δάρα

Ο Παλιόπυργος του Δάρα είναι υστεροβυζαντινός τετράγωνος πύργος, κτισμένος στο άκρο του κάμπου του Δάρα, στη βάση της πλαγιάς προς το βουνό, πάνω στο μεσαιωνικό δρόμο Καλαβρύτων-Τρίπολης και κοντά στις πηγές του Τράγου ποταμού (σήμερα στη θέση αυτή υπάρχει αντλιοστάσιο).

Ο πύργος του Δάρα αναφέρεται πρώτη φορά στα απομνημονεύματα του Θ. Κολοκοτρώνη, όπου περιγράφεται μια από τις μάχες της ανακατάληψης της Πελοποννήσου από τους Τούρκους (1715).

Μαίναλο topoguide
Κάστρα και μνημεία του Μαίναλου
Ο Παλιόπυργος του Δάρα

Πρόκειται για διόρωφο πυργόσπιτο της ύστερης βυζαντινής περιοδου (14ος-15ος αιώνας), κτισμένο με ημίεργους λίθους και ασβεστοκονίαμα. Διατηρείται μόνο το ισόγειο μέρος, που ήταν ενισχυμένο με ημικυλινδρικὸ θόλο. Στην κορυφή του θόλου υπάρχει άνοιγμα, μέσω του οποίου γινόταν η επικοινωνία με τον όροφο. Ο όροφος ήταν ξυλόστεγος.

Ό,τι έχει απομείνει από τον πύργο διατηρείται σε σχετικά καλή στατική κατάσταση, δίπλα σε αγροτικό δρόμο που εξυπηρετεί τα κτήματα και τα υποστατικά της εύφορης πεδιάδας

Ο πύργος της Λεβένταινας στην Καρύταινα

Το πυργόσπιτο της Λεβένταινας βρίσκεται στη δυτική βάση του βράχου του κάστρου της Καρύταινας και αποτελεί το πιο προβεβλημένο κτίσμα του Πέρα Μαχαλά. Το κτίσμα έχει τρεις ορόφους, αλλά λόγω της μεγάλη κλίσης του εδάφους έχει μεγάλο ύψος.

Μαίναλο topoguide
Κάστρα και μνημεία του Μαίναλου
Ο πύργος της Λεβένταινας, νότια όψη

Ο πύργος αποτελούσε οικία ισχυρής οικογένειας της Καρύταινας. Στο ισόγειο βρίσκονταν οι αποθηκευτικοί χώροι, στον όροφο ο κύριος χώρος διαμονής, ενώ ο τελευταίος όροφος προορίζονταν για τη φύλαξη προμηθειών και παρασκευή διατροφής.

Η είσοδος τον όροφο γινόταν με κινητή ξύλινη σκάλα και κάτω από τον έλεγχο τουφεκοτρυπών και καταχύστρας. Η πέτρινη σκάλα που βλέπουμε σήμερα στη νότια όψη είναι νεότερη.

Το Αργυρόκαστρο

Στην ομαλή στέψη της κορυφής Κάστρο, πάνω από τα Μαγούλιανα, ιδρύθηκε την περίοδο της Φραγκοκρατίας το ισχυρό οχυρό Αργυρόκαστρο. Με υψόμετρο 1446 μ., είναι το κάστρο της Πελοποννήσου που βρίσκεται σε μεγαλύτερο υψόμετρο. Η στέψη της κορυφής είναι ομαλή, ωστόσο περιβάλλεται από χαμηλά αλλά απροσπέλαστα βράχια.

Από το μεγάλο αυτό οχυρό διατηρούνται μικρά τμήματα του χαμηλού τείχους, το σκάμα μιας δεξαμενής, μπροστά στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, και τα λείψανα δύο πύργων, ενός μικρού κυκλικού στην βόρεια πύλη και ενός μεγάλου τετράγωνου στα ανατολικά, που είναι και το καλύτερα σωζόμενο στοιχείο του κάστρου.

Μαίναλο topoguide
Κάστρα και μνημεία του Μαίναλου
Το Αργυρόκαστρο
Περισσότερα στοιχεία θα βρείτε στη σελίδα Κάστρο της Καρύταινας του topoguide.gr.

Κάστρο Βαλτεσινίκου

Το κάστρο Βαλτεσινίκου αποτελείται από δύο οχυρώσεις, που καταλαμβάνουν τις δύο μικρές κορυφούλες του ομαλού όγκου Παλιόκαστρο, νότια του χωριού Βαλτεσινίκο.

Μαίναλο topoguide
Κάστρα και μνημεία του Μαίναλου
Το Κάστρο Βαλτεσινίκου
Διαβάστε περισσότερα για το μικρό αυτό οχυρό στη σελίδα Κάστρο Βαλτεσινίκου του topoguide.gr.

Το κάστρο του Μπεζενίκου

Μαίναλο topoguide
Κάστρα και μνημεία του Μαίναλου
Η δίοδος ανάμεσα στην Καστανιά και το Μαίναλο
λειτουργεί υπό την εποπτεία του κάστρου του Μπεζενίκου

Το βυζαντινό κάστρο του Μπεζενίκου βρίσκεται σε ψηλό και απόρθητο βράχινο όγκο, σε απόληξη του Μαίναλου και πάνω από το χωριό Βλαχέρνα (παλιά Μπεζενίκος), σε υψόμετρο 1.150 μ. Ο όγκος υψώνεται απέναντι από το βουνό Καστανιά, μαζί με το οποίο σχηματίζουν μια στενή δίοδο, που φιλοξενεί τον κύριο άξονα επικοινωνίας από τη Μαντίνεια προς τη Γορτυνία και τον κόμβο Αχαΐας και Ηλείας.

Η σπουδαία αυτή θέση είχε χρησιμοποιηθεί από τα αρχαία χρόνια, όπως φαίνεται από κάποιους δόμους στο τείχος που παραπέμπουν σε τεχνική των κλασικών χρόνων.

Στη δυτική πλευρά του ίδιου όγκου φωλιάζουν το μοναστήρι της Παναγίας Ελεούσας και η σπηλαιοεκκλησιά της Παναγίας Καταφυγιώτισσας.

Περισσότερα στοιχεία για το κάστρο του Μπεζενίκου θα βρείτε στη σχετική σελίδα του topoguide.gr.

Ο Παλιόπυργας Τσελεπάκου

Μαίναλο topoguide
Κάστρα και μνημεία του Μαίναλου
Ο Παλιόπυργας Τσελεπάκου

Ο Παλιόπυργας Τσελεπάκου είναι ένα μικρό οχυρό της βυζαντινής περιόδου, άγνωστης χρονολογίας κατασκευής και μη καταγεγραμμένου ρόλου στην τοπική ιστορία. Ωστόσο, είναι φανερό ότι μαζί με το Παλιόκαστρο στις Εκκλησούλες και το κάστρο της Ταβίας, αποτελούσαν ένα ισχυρότατο και απολεσματικότατο σύστημα εποπτείας του μέσου ρου του Ελισσώνα.

Τα τρία οχυρά προστάτευαν τους πληθυσμούς που αξιοποιούσαν τους πλούσιους γεωργικούς πόρους της κοιλάδας και παράλληλα επόπτευαν τη ζώνη συνάντησης των τριών δρόμων που συνέκλιναν εδώ από την Τρίπολη, το Χρυσοβίτσι και την Αλωνίσταινα. Οι δρόμοι αυτοί εξασφάλιζαν την επικοινωνία της κεντρικής με τη Δυτική Αρκαδία.

Διαβάστε μια ανάλυση του ρόλου του Παλιόπυργα Τσελεπάκου, καθώς και μια περιγραφή των τεχνικών χαρακτηριστικών του στη σχετική σελίδα του topoguide.gr.

Το κάστρο της Ταβίας

Μαίναλο topoguide
Κάστρα και μνημεία του Μαίναλου
Η ανατολική πλευρά και η πύλη του κάστρου της Ταβίας

Το κάστρο της Ταβίας βρίσκεται στην κοιλάδα του Ελισσώνα, σε έναν μάλλον χαμηλό λόφο πάνω από τη δυτική όχθη του ποταμού. Η θέση είχε οχυρωθεί από την αρχαιότητα και αποτελούσε την ακρόπολη των Διπαίων.

Στη Φραγκοκρατία, το κάστρο της Ταβίας ήταν το κύριο στήριγμα των πληθυσμών της ευρύτερης περιοχής και στις περιόδους κρίσης απέκτησε τις λειτουργίες και τον πληθυσμό μιας μικρής πόλης. Το 1423 καταλήφθη από τους Τούρκους, ύστερα από επίμονη αντίσταση.

Τα ίχνη της Ταβίας χάνονται στα τέλη του 18ου αιώνα, για να ξαναφανούν λίγο βορειότερα, στα δύο μικρά χωριά Πάνω και Κάτω Δαβιά.

Διαβάστε μια αναλυτική περιγραφή του Κάστρου της Ταβίας στη σχετική σελίδα του topoguide.gr, όπου επίσης εξετάζεται η χωροθέτησή του και ο ρόλος του ως ενδιάμεσος σταθμός μεταβίβασης μηνυμάτων από την εκτεθειμένη κεντρική Αρκαδία προς τις εσωτερικές κοιλάδες του Μαίναλου.

Ο περίγυρος

Οι λεκάνες που περιβάλουν το Μαίναλο αποτελούν εξαιρετικά πεδία εποίκησης και ευημέριας, καθώς παρέχουν πολύ ποικίλους και αφθονότερους πόρους από το ίδιο το βουνό, σε αντάλαγμα φυσικά της μόνιμης απειλής των επιδρομών, πολέμων, ακόμα και φυσικών κατατροφών, όπως οι πλημμύρες. Παρόλα αυτά, στον περίγυρο του Μαίναλου και σε στενή χωρική συσχέτηση με αυτό - που πρόσφερε διόδους διόδους διαφυγής, χώρους καταφυγής και όχι ευκαταφρόνητους φυσικούς πόρους - αναπτύχθηκαν σημαντικές πόλεις και στιβαρές οικονομικές, κοινωνικές και δημογραφικές δομές.

Μνημεία του Μαίναλου: Αρχαιολογικός χώρος Μεγάλης Πόλης
Κάστρα και μνημεία του Μαίναλου
Αρχαιολογικός χώρος Μεγάλης Πόλης
Πατήστε για μεγέθυνση

Η Μεγάλη Πόλη ιδρύθηκε σε ασφαλές έδαφος στη λεκάνη της Μεγαλόπολης από τους Ρωμαίους, με στόχο τη συνοίκηση όλων των αρκαδικών πόλων και σκοπό τον ευκολότερο έλεγχός τους.

Μνημεία του Μαίναλου: Αρχαιολογικός χώρος Τεγέας
Κάστρα και μνημεία του Μαίναλου
Αρχαιολογικός χώρος Τεγέας
Πατήστε για μεγέθυνση

Η Τεγέα υπήρξε σημαντική πόλη της μεθορίου των μαντινειακών επικράτειών με την περιοχή της Λακεδαίμονος.

Μνημεία του Μαίναλου: Το θέατρο του αρχαίου Ορχομενού
Κάστρα και μνημεία του Μαίναλου
Το θέατρο του αρχαίου Ορχομενού
Πατήστε για μεγέθυνση

Ο Ορχομενός ιδρύθηκε στα σταθερά εδάφη ενός περίοπτου λόφου, στο ΝΑ άκρο της επισφαλούς πόλγης της Χωτούσας.

Μνημεία του Μαίναλου: Αρχαίο πόλισμα Πτόλις
Κάστρα και μνημεία του Μαίναλου
Η εκκλησία της Παναγίας στο Γκορτσούλι
ενσωματώνει άφθονο οικοδομικό υλικό
από την ακρόπολη του αρχαίου πολίσματος Πτόλις
Πατήστε για μεγέθυνση

Πλήθος άλλων εγκαταστάσεων, όπως η ακρόπολη της μικρής πόλης Πτόλις στη καρδιά της μαντινειακής πεδιάδας, αρθρώθηκαν γύρω από την καθαρά πεδινή Μαντίνεια.

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος

topoguide Greece

Οδηγός του Μαίναλου

topoguide Greece
Φωτογραφίες και περιγραφές των αρχαίων μνημείων του Μαίναλου περιλαμβάνονται στον οδηγό Μαίναλο topoguide.

Ο οδηγός Μαίναλο topoguide είναι διαθέσιμος για συσκευές Android ως μία απο τις δεκάδες διαθέσιμες περιοχές της Ελλάδας, μέσα στη γενική εφαρμογή topoguide Greece. Το Μαίναλο περιλαμβάνεται στην ομάδα της Πελοποννήσου. Αποκτήστε τον οδηγό του Μαίναλου ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.

Ο οδηγός Μαίναλο topoguide είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών Topoguide Greece. Αποκτήστε τον οδηγό του Μαίναλου ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή, κάνοντας τη σχετική αγορά από την ομάδα της Πελοποννήσου.