H Μόλα
Εθνικός Δρυμός Πάρνηθας: Ορνιθοπανίδα
H Μόλα
Το λιβάδι της Μόλας
(πατήστε για μεγέθυνση).
Το λιβάδι της Μόλας
Η Μόλα είναι ένα από τα πιο εμβληματικά τοπία της Πάρνηθας και οπωσδήποτε η περιοχή με την μεγαλύτερη επισκεψιμότητα. Πρόκειται για ένα μεγάλο οροπέδιο, που περιλαμβάνει δύο διακριτά λιβάδια, χωρισμένα από έναν αόριστο δασωμένο αυχένα.
Το ανατολικό και πολύ μεγαλύτερο λιβάδι, που είναι και αυτό που προσδιορίζεται συνήθως ως Μόλα, είναι μια πολύ ρηχή δολίνη, που αποστραγγίζεται στο ΒΔ άκρο της σε δυσδιάκριτες μικρές καταβόθρες. Το λιβάδι είναι επικλινές και οριοθετείται από το ελατόδασος στα νότια και από τους βραχώνες της κορυφής Αγόρο στα βόρεια. Το οροπέδιο είναι γυμνό, με διάσπαρτα έλατα, ενώ στο κέντρο του υψώνεται μια συστάδα Κέδρων των Ιμαλαΐων.
Κέδρος των Ιμαλαΐων (Cedrus deodara) στη Μόλα
Το δυτικό λιβάδι είναι εντελώς επίπεδο και περιγράφεται από πυκνό ελατόδασος.
Τόσο στο κέντρο όσο και στην περίμετρο της Μόλας και κυρίως στους βραχώνες, την κατάλληλη εποχή, ανθίζουν δεκάδες σπάνια και ενδιαφέροντα είδη χλωρίδας.
Ευτυχώς η Μόλα προστατεύτηκε επιτυχώς στην πυρκαγιά του 2007, διασώθηκε ακέραια και, με την απελευθέρωση των ελαφιών του εκτροφείου, αποικίστηκε πάλι από ελάφια. Μικρές ομάδες από θηλυκά ελάφια και παρέες αρσενικών κρύβονται στα κέδρα και τα έλατα της Αγόρο και περιμένουν να φύγουν οι επισκέπτες για να βοσκήσουν το πλούσιο χορτάρι του οροπεδίου.
Οι Κίσσες (Garrulus glandarius) είναι μόνιμοι θαμώνες της Μόλας
Από περιβαλλοντική άποψη, η Μόλα είναι το τυπικότερο βουνίσιο τοπίο της Πάρνηθας, η τοποθεσία που συγκεντρώνει όλα τα χαρακτηριστικά του ορεινού οικοσυστήματος: μια σειρά πηγές, που συντηρούν μικρά ρέματα, πλούσια εδάφη με ψηλά και καλοσχηματισμένα έλατα, πετροπλαγιές με κέδρα και φρύγανα και καταμεσής ένα μεγάλο λιβάδι, προσαρμοσμένο στις πτυχές μιας ομάδας πολυεπίπεδων δολινών.
Τσαρτσάρα (Turdus viscivorus)
Η ιδιαίτερη αυτή σύνθεση βιοτόπων καθρεφτίζεται στη χλωρίδα του οροπεδίου: εδώ θα βρούμε χαρακτηριστικά είδη των λιβαδιών, είδη του περιθωρίου του δάσους, είδη των πετρολίβαδων και είδη των κορυφών. Ακόμα, όταν λιώσουν τα χιόνια, τα λιβάδια της Μόλας πλημμυρίζουν από τυπικά είδη της ανώτερης ζώνης των βουνών, όπως οι ανοιξιάτικοι κρόκοι και οι σκίλες.
Η τυπική σκίλα των βουνών της Στερεάς Ελλάδας (Scilla subnivalis) ανθίζει στη Μόλα στο τέλος του χειμώνα
Στην είσοδο του οροπεδίου, ο επισκέπτης συναντά τα δυο χαρακτηριστικά στοιχεία της περιοχής, το υστεροβυζαντινό ξωκλήσι του Αγίου Πέτρου και την πηγή της Μόλας, με ωραία πετρόχτιση κρήνη και άφθονο κρύο νερό. Τα νερά της πηγής, καθώς και άλλες κοντινές αναβλύσεις, αποτελούν το σημείο εκκίνησης του Χάραδρου, της μεγάλης ρεματιάς της ανατολικής Πάρνηθας που καταλήγει στην πεδιάδα του Μαραθώνα.
Από την οπτική του ορνιθοπαρατηρητή, η Μόλα είναι η ευτυχέστερη τοποθεσία της Πάρνηθας: συνεχείς καταγραφές πολλών ετών και όλων των εποχών αποκαλύπτουν μια ποικιλία περίπου 60 ειδών, στα οποία περιλαμβάνονται πολλά ασυνήθιστα είδη. Παράλληλα, η συστηματική επίσκεψη φωτογράφων φύσης τα τελευταία χρόνια έχει δημιουργήσει μια στιβαρή βάση παρατηρήσεων, που συνήθως μετατρέπονται σε γρήγορα διαδιδόμενες πληροφορίες. Έτσι, η Μόλα είναι η μοναδική θέση στην Πάρνηθα όπου μπορεί θα δούμε φωτογράφους φύσης, ειδικά αργά το φθινόπωρο και την άνοιξη.
Πύρρουλας (Pyrrhula pyrrhula) στη Μόλα
Αν και αρκετά μακριά από τις ορθοπλαγιές του Άρματος και του Φλαμπουριού, τα ανοιχτά τοπία της Μόλας προσέλκυαν ωστόσο ανέκαθεν τα αρπακτικά του βουνού. Σήμερα, που μεγάλο μέρος του ελατοδάσους της δυτικής και νότιας Πάρνηθας έχει δώσει τη θέση του σε καψαλισμένους πετρότοπους, τα αρπακτικά που αναμένουμε να δούμε στη Μόλα είναι περισσότερο είδη του ανοιχτού δάσους, όπως το Ξεφτέρι, και λιγότερο των πετροπλαγιών, όπως το Βραχοκιρκίνεζο. Ο Φιδαετός πάντως, στις περιπολίες του γύρω από το Σαλονίκι, περνά τακτικά από τα πετρολίβαδα της Αγόρο.
Αντίθετα, σταθερό είναι το ενδιαφέρον των χουχουριστών για την τοποθεσία, προφανώς λόγω των τρωκτικών που δαιμονίζονται στα λιβάδια.
Ένας Καμποδεντροβάτης (Certhia brachydactyla) εξετάζει τον κορμό του ελάτου
Η ομάδα πουλιών, χάρη στα οποία η Μόλα έχει κερδίζει το ενδιαφέρον των φωτογράφων και παρατηρητών φύσης, είναι τα στρουθιόμορφα. Εδώ συχνάζουν κάθε χρόνο χειμωνόσπινοι, σταυρομύτες, πύρρουλες, κοκκοθραύστες, χιονοκότσυφες, κεδρότσιχλες, κοκκινότσιχλες, βουνοτσίχλονα, αιγίθαλοι και πολλά άλλα - μερικά από τα πιο πάνω θα τα δούμε μόνο στη Μόλα. Στο λιβάδι έχουν καταγραφεί Κοκκινοκεφαλάς, Σταχτοκεφαλάς και Σταρήθρα, ενώ στο δάσος ενδημούν πολλά τυπικά είδη, ανάμεσα στα οποία ο Χρυσοβασιλίσκος και ο Καμποδεντροβάτης. Τέλος, στη πυκνή βάλστηση κάτω από το ξωκλήσι είναι πιθανόν να ακούσουμε αηδόνια.
Προσπέλαση
Παρατήρηση φύσης για όλους
Ωστόσο, πολλά ακόμα είδη κρύβονται στις συστάδες ελάτων και κέδρων και στους πουρναρότοπους που συναντάμε στην Αγόρο και προς το Σαλονίκι και που μπορούμε να τους εξερευνήσουμε ακολουθώντας είτε την κυκλική διαδρομή Μόλα-Λημικό-Σαλονίκι, είτε κατά ένα μέρος τη μεγάλη πορεία Αυλώνας-Σαλονίκι-Μόλα.
Τα ελατοδάση πάνω από τη Μόλα διατρέχονται από την κυκλική πορεία Μπάφι-Σκίπιζα-Μόλα-Μπάφι, που ξεκινά και καταλήγει στο καταφύγιο Μπάφι. Η πορεία αυτή μας φέρνει στα χνάρια της γειτονικής ορνιθολογικής διαδρομής, που αναζητά Τα πουλιά του ελατόδασους.
Άλλη μια κυκλική πορεία που έχει σαν αφετηρία και προορισμό το καταφύγιο Μπάφι και περνά από τη Μόλα είναι η διαδρομή που κάνει το γύρο των κορυφών ξεκινώντας από την Αγία Τριάδα. Η πορεία αυτή εξερευνά τις πλαγιές των ψηλότερων κορυφών της Πάρνηθας, που σήμερα έχουν εν μέρει μετατραπεί σε πετροπλαγιές, με αρκετά ενδιαφέρουσα ορνιθοπανίδα.
Τέλος, η διαδρομή Χάραδρος-Μόλα διατέμνει τα λίγο πατημένα δάση ανατολικά της Μόλας και μας φέρνει στο Μακρυχώραφο.
Πάρνηθα topoguide
Τα πουλιά της Πάρνηθας
Ο οδηγός Πάρνηθα topoguide προτείνει διαδρομές birdwatching στα μείζονα τοπία του βουνού, δηλαδή το ελατόδασος της Σκίπιζας, τη Μόλα, το Ξερολίβαδο, το Λημικό, το Τατόι, τη χαράδρα της Γκούρας και το οροπέδιο των Σκούρτων. Σε κάθε περιοχή, η εφαρμογή προτείνει μια διαδρομή περιήγησης, πάνω στην οποία κάνει ενεργητική πλοήγηση και επισημαίνει τις θέσεις όπου ο παρατηρητής μπορεί να εντοπίσει τα πιο ενδιαφέροντα είδη.
Ο οδηγός Πάρνηθα topoguide είναι διαθέσιμος για συσκευές Android από το Play Store.
Ο οδηγός Πάρνηθα topoguide είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών Topoguide Greece. Προμηθευτείτε τον οδηγό της Πάρνηθας ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.