Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης Δημητσάνας
Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης Δημητσάνας
Ο Λούσιος ποταμός στο μέσο ρου είναι ένα ώριμο ορεινό ποτάμι
Το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης βρίσκεται στο χώρο όπου υπήρχαν και λειτουργούσαν πολλές υδροκίνητες βιοτεχνίες της Δημητσάνας, ακριβώς κάτω από το κεφαλάρι του Αη-Γιάννη που τις τροφοδοτούσε.
Το μουσείο περιλαμβάνει αναπαραστάσεις των υδροκίνητων μηχανισμών και εκθεσιακό υλικό, με σκοπό να προβάλλει τις προβιομηχανικές τεχνικές με τις οποίες είχε αξιοποιηθεί η κινητική ενέργεια του νερού για την άλεση των δημητριακών, το πλύσιμο των ρούχων και την κατεργασία των δερμάτων αλλά κυρίως την παρασκευή μπαρούτης.
Στο πρώτο κτήριο στεγάζεται μια νεροτριβή και ένας τυπικός νερόμυλος με οριζόντια φτερωτή. Στο διπλανό δωματιάκι, με το τζάκι, ζούσε ο μυλωνάς με την οικογένειά του, κατά κανόνα πολυμελή.
Ο μπαρουτόμυλος με τα πολλαπλά ξύλινα σφυριά
(πατήστε για μεγέθυνση).
Ο μπαρουτόμυλος με τα πολλαπλά ξύλινα σφυριά ("κοπάνια")
Η ενέργεια για τους υδροκίνητους μηχανισμούς εξασφαλίζεται από υδατοπτώσεις που τροφοδοτεί νερό της πηγής του Αη-Γιάννη. Όλοι σχεδόν οι νερόμυλοι στην Ελλάδα κινούντο από το νερό πηγών, καθότι η ροή των ποταμών είναι ασταθής και υπόκειται σε μεγάλες διακυμάνσεις παροχής.
Απέναντι κάτω από πρόχειρο στέγαστρο βρίσκεται το ρακοκάζανο, βασικό στοιχείο της κοινωνικής συνοχής, που στηνόταν στην ύπαιθρο μετά τον τρύγο, για την παραγωγή τσίπουρου από τα στέμφυλα.
Ακριβώς απέναντι, διώροφο κτήριο στέγαζε την κατοικία του βυρσοδέψη (πάνω) και το βυρσοδεψείο (κάτω). Το εσωτερικό του εργαστηρίου είναι χωρισμένο σε ζώνες που αντιστοιχούν στα διάφορα στάδια επεξεργασίας των δερμάτων.
Ο "υγρός" χώρος του βυρσοδεψείου
Κάτω από φυσική δεξαμενή βρίσκεται ο μπαρουτόμυλος, μια πρωτόγονη αλλά αποτελεσματική μηχανή με ξύλινα σφυριά που έσμιγε μηχανικά το νίτρο, το θειάφι και την καρβουνόσκονη και έδινε μπαρούτι. Το μπαρούτι, ισχυρό στοιχείο της πολιτισμικής ταυτότητας της περιοχής, διατηρείται ζωντανό στη μνήμη και τις αφηγήσεις των κατοίκων της. Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, οι Δημητσανίτες τροφοδοτούσαν τον αγώνα με το απαραίτητο αυτό πολεμικό υλικό.
Ο "στεγνός" χώρος του βυρσοδεψείου
O μηχανισμός μπαρουτόμυλου που εκτίθεται λειτουργεί με κοπάνια, ξύλινα έμβολα που χτυπούν το μίγμα των τριών υλικών σε ένα επίσης ξύλινο κυλινδρικό δοχείο, ένας αρχαϊκός τύπος που είχε εξαφανιστεί στην Ευρώπη ήδη από τον 18ο αιώνα. Ο μπαρουτόμυλος με κοπάνια στη Δημητσάνα χρησιμοποιήθηκε κατά την Επανάσταση, αλλά και έως τις αρχές του 20ού αιώνα.
Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος
topoguide Greece
Οδηγός του Μαίναλου
Ο οδηγός Μαίναλο topoguide είναι διαθέσιμος για συσκευές Android ως μία απο τις δεκάδες διαθέσιμες περιοχές της Ελλάδας, μέσα στη γενική εφαρμογή topoguide Greece. Το Μαίναλο περιλαμβάνεται στην ομάδα της Πελοποννήσου. Αποκτήστε τον οδηγό του Μαίναλου ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Ο οδηγός Μαίναλο topoguide είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών Topoguide Greece. Αποκτήστε τον οδηγό του Μαίναλου ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή, κάνοντας τη σχετική αγορά από την ομάδα της Πελοποννήσου.
Ο αντίστοιχος έντυπος οδηγός Μαίναλο - 70 διαδρομές περιλαμβάνει επίσης λεπτομερείς και καλά οργανωμένες πληροφορίες για τη χαράδρα του Λούσιου. Ο οδηγός, δομημένος με προσοχή σε εύχρηστο μέγεθος (14Χ21 εκ.) και μικρό βάρος (144 σελίδες, βιβλιοδεσία με μαλακό εξώφυλλο), κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις topoguide.
Ο οδηγός διατίθεται μέσω του topoguide e-shop και από επιλεγμένους συνεργάτες.