Καρκαλού: ιστορία, εξυπηρετήσεις, διαδρομές
Η Καρκαλού
Το παράδοξο με την Καρκαλού είναι, αν και γεννήθηκε στο πιο σημαντικό σταυροδρόμι του δυτικού Μαίναλου, δεν απέκτησε ποτέ το μέγεθος - αλλά ούτε και τη δομή - ενός ισχυρού παρόδιου οικισμού.
Φαίνεται ότι τα φυσικά χαρίσματα της θέσης - άριστη τοποθεσία, άφθονα πηγαία νερά, άπλετος κάμπος, εύφορα εδάφη - δεν υπεκέρασαν το εύτρωτο της τοπογραφίας και την ιστορικότητα των χωρικών συσχετίσεων.
Γενική εικόνα του οικισμού και της περιοχής
Η Καρκαλού βρίσκεται σε ένα κομβικό σημείο του δυτικού Μαίναλου: όχι μόνο με την έννοια της οδικής διασταύρωσης των κεντρικών δρόμων προς Δημητσάνα, Λαγκάδια και Βυτίνα, αλλά και του υδρογραφικού και γεωγραφικού κόμβου.
Πράγματι εδώ συγκλίνουν ο άνω ρους του Λούσιου με το ρέμα του Ράδου και το βραχύ αλλά πλούσιο σε νερά ρέμα Νεροπρίονο και από εδώ αποκλίνουν ο μεν Λούσιος προς το νότο - μοναδική δίοδος προς τη Δημητσάνα και τη Μεγαλοπολίτιδα -, στα βορινά το φυσικό πέρασμα προς τον Καμπέα και τη Βυτίνα, στα δυτικά η κοιλάδα προς το Καλονέρι και το μοναδικό πέρασμα προς τα Λαγκάδια και στα ανατολικά η ορεινή διαδρομή προς του Ράδου. Από εδώ επίσης ξεκινά η ράχη προς του Σέρβου.
Ο νερόμυλος του Κρατημένου
Η ιδιαίτερη αυτή θέση της Καρκαλούς σηματοδοτείται με αρκετά στοιχεία: εδώ βρίσκονταν οι πιο δυναμικοί νερόμυλοι της περιοχής, το κεντρικό τυροκομείο των απέραντων στανοτόπων της Μαλάσοβας και του Αρτοζήνου, τα μεγάλα χάνια της διαδρομής Βυτίνα-Δημητσάνα και τα καφενεία όπου γίνονταν οι συναλλαγές των κτηνοτρόφων και των ζωεμπόρων.
Η εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου
Η θέση φιλοξένησε στην αρχαιότητα την εν πολλοίς άγνωστη Μαινάλια Θεισόα, της οποίας λείψανα οχυρώσεων και κτιρίων μόλις διακρίνονται σε λόφο πάνω από το σταυροδρόμι. Μετά τα κλασικά χρόνια δεν δόθηκε καμία συνέχεια, σαν να μην ενδιαφέρθηκε κανείς να υπερασπιστεί ή να αξιοποιήσει το στρατηγικό αυτό σημείο.
Το παλιό τυροκομείο
Ακόμα και στην ακμή της ορεινής οικονομίας, από τα μέσα του 19ου μέχρι και τα μέσα του 20ού αιώνα, η Καρκαλού δεν απέκτησε το ρόλο που αξίζει στη θέση της, παρόλα τα χάνια, το μεγάλο νεροπρίονο, τους νερόμυλους και τις άλλες υπηρεσίες που προσέφερε. Σήμερα ακόμα παραμένει ένας διάσπαρτος, σχεδόν αόρατος, οικισμός γύρω από τον ωραίο ναό του Αγίου Κωνσταντίνου, τη διασταύρωση και τις 3-4 παρόδιες εξυπηρετήσεις της.
Στο ναό της Παναγίας Βλαχερνών, στα ανατολικά του οικισμού, βρίσκεται ο τάφος του γέροντα Ανανία Κουστένη (1945-2021), κληρικού με καταγωγή από τη Δημητσάνα και πλούσιο συγγραφικό, μεταφραστικό και ποιμαντικό έργο.
Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος
topoguide Greece
Οδηγός του Μαίναλου
Ο οδηγός Μαίναλο topoguide είναι διαθέσιμος για συσκευές Android ως μία απο τις δεκάδες διαθέσιμες περιοχές της Ελλάδας, μέσα στη γενική εφαρμογή topoguide Greece. Το Μαίναλο περιλαμβάνεται στην ομάδα της Πελοποννήσου. Αποκτήστε τον οδηγό του Μαίναλου ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Ο οδηγός Μαίναλο topoguide είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών Topoguide Greece. Αποκτήστε τον οδηγό του Μαίναλου ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή, κάνοντας τη σχετική αγορά από την ομάδα της Πελοποννήσου.
Ο αντίστοιχος έντυπος οδηγός Μαίναλο - 70 διαδρομές περιλαμβάνει επίσης λεπτομερείς και καλά οργανωμένες πληροφορίες για τηο Ζυγοβίστι. Ο οδηγός, δομημένος με προσοχή σε εύχρηστο μέγεθος (14Χ21 εκ.) και μικρό βάρος (144 σελίδες, βιβλιοδεσία με μαλακό εξώφυλλο), κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις topoguide.
Ο οδηγός διατίθεται μέσω του topoguide e-shop και από επιλεγμένους συνεργάτες.