Στεμνίτσα: ιστορία, εξυπηρετήσεις, διαδρομές
Εξερευνήστε τη Στεμνίτσα
Στο μνημείο πεσόντων του Κάστρου, την ώρα του δειλινού
Η Στεμνίτσα είναι ο κύριος οικισμός σύνδεσης της Γορτυνίας με την περιοχή της Μεγαλοπολίτιδας. Χτισμένο αμφιθεατρικά σε υψόμετρο 1.080 μ. μέσα σε μια κλειστή πτύχωση της Κλινίτσας, παρακλαδιού του Μαινάλου, το χωριό αναπτύχθηκε σε μια θέση κρυπτική και ταυτόχρονα περιοριστική.
Πανοραμική εικόνα του οικισμού
Η περιοχή του οικισμού κατοικήθηκε από την αρχαιότητα και αναφέρεται στα Αρκαδικά του Παυσανία ως ο «άγριος και θηριώδης οικισμός Υψούς». Η Υψούς πήρε το όνομά της από τον οικιστή της, Υψούντα, γυιό του μυθικού βασιλιά της Αρκαδίας Λυκάοντα. Το όνομα Στεμνίτσα είναι πιθανώς των μεσοβυζαντινών χρόνων, όταν η Πελοπόννησος δέχθηκε επάλληλα εποικιστικά κύματα Σλαβικών φυλών και σημαίνει τόπος σκιερός.
Παραδοσιακό διόρωφο σπίτι στην Κάτω γειτονιά
Ο πυρήνας του οικισμού αρθρώνεται γύρω από τον κεντρικό δρόμο, που διατρέχει μια κάπως πιό ομαλή ζώνη, ενώ οι περιμετρικές συνοικίες απλώνονται στις βραχώδεις εξάρσεις, στις σκιερές πτυχές γύρω από το ρέμα ή στις προσήλιες πλαγιές πάνω από την πλατεία. Ο οικισμός έχει κηρυχθεί ως παραδοσιακός και όλα σχεδόν τα σπίτια είναι πετρόχτιστα.
Η εκκλησία του Κατηγιώργη
Η Στεμνίτσα στολίζεται από πολλές και μεγάλες εκκλησίες, όλες παλαιότερες του 20ού αιώνα. Στην κεντρική πλατεία δεσπόζει ο Άγιος Γεώργιος, μεγάλη βασιλική με πλούσιο εσωτερικό διάκοσμο και αγιογραφίες του Φώτη Κόντογλου. Η ενοριακή εκκλησία είναι αφιερωμένη στην Αγία Παρασκευή, ενώ άλλες σημαντικές εκκλησίες είναι των Τριών Ιεραρχών, η Παναγία η Μπαφέρω, η Παναγία Καρέα και ο Άγιος Νικόλαος στο φυσικά οχυρό Κάστρο και ο Καταγιώργης στην κάτω συνοικία.
Η εκκλησία των Τριών Ιεραρχών
Στο πάνω μέρος του χωριού διατηρείται σε άριστη κατάσταση το καθολικό και μερικά προσκτίσματα της υστεροβυζαντινής μονής Ζωοδόχου Πηγής (ή Χρυσοπηγής), στην οποία στεγάστηκε η Σχολή της Στεμνίτσας κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας και το 1821 συνεδρίασε η Πελοποννησιακή Γερουσία.
Ο όγκος του Κάστρου της Στεμνίτσας. Πίσω του, ο λόφος Λάλα με το ξωκλήσι των Αγίων Πάντων
Στην περιοχή της Στεμνίτσας ιδρύθηκαν σημαντικές μονές, όπως η μονή Αγίου Ιωάννου Προδρόμου στη χαράδρα του Λούσιο και η μονή Αιμυαλών, σε ένα παρακλάδι της ίδιας χαράδρας.
Το κτίριο της Σχολής Αργυροχρυσοχοΐας του ΙΕΚ Στεμνίτσας
Η Στεμνίτσα υπήρξε οικισμός προσανατολισμένος στο εμπόριο και την τεχνουργία μετάλλων. Αρχικά οι τεχνίτες του χωριού επιδόθηκαν στα αντικείμενα της καθημερινής επιβίωσης και ήσαν γνωστοί στην ευρύτερη περιοχή ως επιτήδιοι χαλκωματάδες και καλαϊτζήδες. Αργότερα στράφηκαν σε πιο ευγενή μέταλλα και διέπρεψαν στην αργυροχρυσοχοΐα, η οποία αναπτύχθηκε σε κύρια επαγγελματική διέξοδο των Στεμνιτσιωτών, που έγιναν οι πιο γνωστοί "ασημιτζήδες" της Αρκαδίας. Σήμερα λειτουργεί στο χωριό Σχολή Αργυροχρυσοχοΐας του ΙΕΚ Στεμνίτσας.
Η συνοικία Πέρα Μεριά
Το μνημείο των πεσόντων στην κορυφή του λόφου Κάστρο
Η Στεμνίτσα υπήρξε κοιτίδα σημαντικών επιστημόνων και άλλων προσωπικοτήτων της πολιτικής κυρίως σκηνής της νεότερης Ελλάδας. Πολλοί από τους διακεκριμένους ή εύπορους Στεμνιτσιώτες έκτισαν πολυόρωφες κατοικίες στο χωριό. Ξεχωρίζουν το τριώροφο πυργόσπιτο της οικογένειας Ροϊλού και το αντίστοιχο σπίτι του Γιαννάκου Κολοπανά, καθώς και η οικία Μπουρνάζου.
Η συνοικία του Κάστρου από τα ανατολικά
Ένα ακόμα αξιόλογο κτίριο της Στεμνίτσας είναι η οικία Χατζή, όπου στεγάζεται το Λαογραφικό Μουσείο Στεμνίτσας. Στο μουσείο εκτίθενται αναπαραστάσεις των παραδοσιακών εργαστηρίων, όπως του αργυροχόου, του καμπανά, του γανωματή και του κηροπλάστη, μία ενδιαφέρουσα συλλογή μεταβυζαντινών εικόνων και έργων κεραμικής, κεντητικής και ξυλογλυπτικής, καθώς και υφαντά και τοπικές ενδυμασίες.
Το ξενοδοχείο Τρικολώνειον
Σημαντικό κέντρο οργάνωσης του αγώνα στην περίοδο της Επανάστασης του 1821, η Στεμνίτσα διατέλεσε έδρα της πρώτης Πελοποννησιακής Γερουσίας και πρώτη άτυπη πρωτεύουσα του επαναστατημένου Ελληνικού έθνους, μέχρι να φτάσει στον Μοριά ο Δημήτριος Υψηλάντης.
Πατήστε για μεγέθυνση
Τοπικό κατάστημα με παραδοσιακά προϊόντα
Πρόσφατα υπήρξε έδρα του δήμου Τρικολώνων, ενώ σήμερα εντάσσεται στο δήμο Γορτυνίας. Διατηρεί σημαντική υποδομή διαμονής και εστίασης και αρκετή εμπορική και τουριστική κίνηση. Στην πλατεία λειτουργούν ταβέρνες και καφέ, αλλά και καταστήματα με τουριστικά και τοπικά είδη, ανάμεσα στα οποία αξίζει να γευτεί κανείς τα μυγδαλάτα, ένα είδος σκαλτσουνιού.
Διαδρομές γύρω από τη Στεμνίτσα
Ο τοπικός πεζοπορικός οδηγός της Στεμνίτσας περιλαμβάνει 15 διαδρομές γύρω από το χωριό. Οι περισσότερες είναι κυκλικές ή μικρές πορείες σε ωραία σημεία θέας, ιδιαίτερα κατάλληλες για οικογένειες ή μια απογευματινή βόλτα. Οι διαδρομές προσπελαύνονται από το μενού της παρούσας σελίδας.
Όλες οι πιο πάνω διαδρομές περιλαμβάνονται στην εφαρμογή Μαίναλο topoguide
Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος
topoguide Greece
Οδηγός του Μαίναλου
Ο οδηγός Μαίναλο topoguide είναι διαθέσιμος για συσκευές Android ως μία απο τις δεκάδες διαθέσιμες περιοχές της Ελλάδας, μέσα στη γενική εφαρμογή topoguide Greece. Το Μαίναλο περιλαμβάνεται στην ομάδα της Πελοποννήσου. Αποκτήστε τον οδηγό του Μαίναλου ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Ο οδηγός Μαίναλο topoguide είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών Topoguide Greece. Αποκτήστε τον οδηγό του Μαίναλου ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή, κάνοντας τη σχετική αγορά από την ομάδα της Πελοποννήσου.
Ο αντίστοιχος έντυπος οδηγός Μαίναλο - 70 διαδρομές περιλαμβάνει επίσης λεπτομερείς και καλά οργανωμένες πληροφορίες για τη Στεμνίτσα, τις πεζοπορίες και τα αναρίθμητα αξιοθέατα της περιοχής της. Ο οδηγός, δομημένος με προσοχή σε εύχρηστο μέγεθος (14Χ21 εκ.) και μικρό βάρος (144 σελίδες, βιβλιοδεσία με μαλακό εξώφυλλο), κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις topoguide.
Ο οδηγός διατίθεται μέσω του topoguide e-shop και από επιλεγμένους συνεργάτες.