Αμπελιώνα: μονοπάτια, ιστορία, εξυπηρετήσεις, διαδρομές
Apollo Trails
Λύκαιο, Τετράζι, Μίνθη και κοιλάδα Νέδας
Η Αμπελιώνα
Η τοποθεσία
Η Αμπελιώνα είναι κτισμένη αμφιθεατρικά στο ανώτερο πέταλο μιας από τις κοιλάδες της βεντάλιας απορροών που συνθέτουν τον ποταμό Νέδα. Το χωριό απλώνεται στα 840 μέτρα υψόμετρο, στο νοητό σταυροδρόμι των νομών Μεσσηνίας, Ηλείας και Αρκαδίας.
Γενική εικόνα του οικισμού
Το χωριό πήρε το όνομά του από τα αμπέλια που κάλυπταν όλες τις πλαγιές που σήμερα μοιάζουν χέρσες ή δασωμένες. Εκτός από το αμπέλι, άλλος σημαντικός πόρος του χωριού ήταν το καστανόδασος: η Αμπελιώνα φιλοξενεί ένα από τα μεγαλύτερα δάση καστανιάς στη Δυτική Πελοπόννησο, από αιωνόβια δέντρα που μπορεί να φυτεύτηκαν από την εποχή της Φραγκοκρατίας.
Η τετράκρουνη Τρανή Βρύση με τους επιμελημένους θόλους, καμάρες και πεσσούς
έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο κτίσμα από το Υπουργείο Πολιτισμού
Ο οικισμός είναι σχετικά χαλαρός, με δύο κέντρα: ψηλότερα, μια παρόδια πλατεία, όπου τα λιγοστά μαγαζιά και η τετράκρουνη Τρανή Βρύση και χαμηλότερα έναν πόλο κοινωνικής συνάντησης, όπου υψώνεται η ενοριακή εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Κοντά στην πλατεία στέκεται το εξαιρετικά καλοφτιαγμένο, πετρόκτιστο Δημοτικό Σχολείο, ένα από τα κτήρια που χορήγησε ο Α. Συγγρός. Το σχολείο έχει ανακαινισθεί και λειτουργεί ως ξενώνας.
Το ξωκλήσι του Αγίου Ιακώβου
Ο παλιός τοπικός σταθμός της Χωροφυλακής έχει μετατραπεί σε Πολιτιστικό Κέντρο, με την επωνυμία του σκηνοθέτη Θόδωρου Αγγελόπουλου: εδώ κάθε τέλος Οκτώβρη διοργανώνεται η «Γιορτή του Κάστανου» με τοπικά προϊόντα, τσίπουρο και εδέσματα της τοπικής κουζίνας.
Η κρήνη Τρίσελι, στο μονοπάτι προς το χωριό Νέδα
Τα ξωκλήσια του χωριού εντοπίζονται σε δασώδεις ή γυμνές τοποθεσίες με βαρύνουσα σημασία. Έτσι, το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία εποπτεύει όλο το χωριό από το ύψωμα Μαλιάρα, ενώ ο ναός του Αγίου Γεωργίου βρίσκεται σε ωραία δασική θέση μέσα σε ώριμες βελανιδιές. Αντίστοιχα, το ξωκλήσι της Παναγίας (Παναγίτσα) σηματοδοτεί την επαφή των κτηματικών περιοχών της Αμπελιώνας και του Αγίου Σώστη, ενώ το εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής βρίσκεται στο ρέμα Λαζαρένια. Τέλος, ο καλαίσθητος ναός του Αγίου Ιακώβου θεμελιώθηκε πρόσφατα στα λιβάδια της περιοχής Σταυρούλι ως αφιέρωμα στους παλιούς ξωμάχους της Αμπελιώνας.
Διαμονή στην Αμπελιώνα
Η Αμπελιώνα προσφέρει μεγαλύτερο εύρος εξυπηρετήσεων από τα χωριά της λεκάνης της Νέδας. Στο κέντρο του οικισμού λειτουργεί το Abeliona Retreat, ευμεγέθες συγκρότημα διαμονής και ευεξίας, ενώ η ίδια επιχείρηση συντηρεί το Abeliona Guesthouse που στεγάζεται στο παλιό δημοτικό σχολείο.
Το κτήριο του παλιού Δημοτικού Σχολείου έχει μετατραπεί σε παραδοσιακό ξενώνα
Για όσους θέλουν κάτι χαμένο ακόμα πιο βαθιά στο χώρο και το χρόνο, υπάρχει το μονόχωρο κατάλυμα στο Σταυρούλι (Hostel hut).
Μια από τις πολλές επιλογές διαμονής στην Αμπελιώνα, το ξύλινο σπιτάκι στο Σταυρούλι
Περισσότερες πληροφορίες στον ιστότοπο Abeliona Retreat.
Πεζοπορία γύρω από την Αμπελιώνα
Διαδρομές με κέντρο την Αμπελιώνα
Η Αμπελιώνα είναι το κέντρο, θάλεγε κανείς, του δικτύου πεζοπορικών διαδρομών Apollo Trails. Από εδώ αποκλίνει η πολύ ενδιαφέρουσα σύνδεση με την Ανδρίτσαινα, πάνω στην πορεία Ανδρίτσαινα-Αμπελιώνα.
Στο τέλος της διαδρομής Αμπελιώνα-Σταυρούλι-Βίγλα
Περαιτέρω, η Αμπελιώνα είναι το σημείο εκκίνησης και επιστροφής δυο τοπικών διαδρομών που περνούν από το διάσελο Σταυρούλι, δηλαδή των διαδρομών Αμπελιώνα-Σταυρούλι-Άγ.Ιάκωβος και Αμπελιώνα-Σταυρούλι-Βίγλα.
Σήμανση στη διαδρομή Αμπελιώνα-Σταυρούλι-Βίγλα, με φόντο το ναό του Επικούριου Απόλλωνα
Οι μικρές αυτές διαδρομές δίνουν την ευκαιρία μιας παράλληλης ανάγνωσης του τόπου, δηλαδή της ερμηνείας του χώρου τόσο μέσα από τα περιβαλλοντικά συστατικά του, όσο και μέσα από τις τοπικές μνήμες. Έτσι η διάσχιση της ράχης Σιλιβαδιά με προορισμό τη Βίγλα μας φέρνει σε επαφή με τα παλιά δάση δρυών (Πλατύφυλλη βελανιδιά, Quercus frainetto) και ταυτόχρονα μας οδηγεί στη θέση Βίγλα, σημείο περίοπτης θέας προς τις γύρω κοιλάδες, από όπου οι ντόπιοι επόπτευαν τον ταραγμένο ορίζοντα της τοπικής ιστορίας.
Αν από το Σταυρούλι ακολουθήσουμε τη διαδρομή Αμπελιώνα-Σκληρός θα φτάσουμε σε μια ώρα στου Σκληρού.
Ώριμα άτομα Πλατύφυλλης βελανιδιάς (Quercus frainetto) στην πορεία προς τη Βίγλα
Παράλληλα, δύο ωραίες διαδρομές συνδέονται με τους άλλους πόλους του δικτύου Apollo Trails: η διαδρομή Αμπελιώνα-Άγιος Σώστης καταλήγει στον Άγιο Σώστη και η διαδρομή Αμπελιώνα-Νέδα οδηγεί στη Νέδα. Και από τα δύο αυτά χωριά μπορεί κανείς να συνεχίσει προς τις κορυφές του Λύκαιου ή να συγκλίνει προς το ιερό του Πάνα στο Μπέρεκλα.
Τέλος, δυο ακόμα πορείες οδηγούν στο χωριό Πέτρα: η διαδρομή Αμπελιώνα-Γούβες-Πέτρα από τα δυτικά και η διαδρομή Αμπελιώνα-Βαρικό-Πέτρα από τα ανατολικά.
Οι διαδρομές αυτές είναι βατές και καλά σημασμένες με τα στοιχεία σήμανσης του δικτύου Apollo Trails.
Κείμενο & φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος
topoguide Greece
ΟΔΗΓΟΣ ΣΤΑ ΑΡΚΑΔΙΚΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ
Ο οδηγός Αρκαδικά Μονοπάτια είναι διαθέσιμος για συσκευές Android μαζί με άλλες δεκάδες περιοχές της Ελλάδας, μέσα στη γενική εφαρμογή topoguide Greece. Η Αρκαδικά Μονοπάτια περιλαμβάνεται στην ομάδα της Πελοποννήσου. Αποκτήστε τον οδηγό Αρκαδικά Μονοπάτια ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Ο οδηγός Αρκαδικά Μονοπάτια είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών topoguide Greece. Αποκτήστε τον οδηγό Αρκαδικά Μονοπάτια ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι το topoguide Greece έχει τη δυνατότητα ταυτόχρονης απεικόνισης πολλών περιοχών, επιτρέποντας έτσι την συνολική προβολή του αναλυτικού χάρτη όλης της Αρκαδίας και την εύκολη εναλλαγή των διαδρομών, των εκατοντάδων Σημείων Ενδιαφέροντος και των δεκάδων σελίδων του οδηγού με τις αναρίθμητες φωτογραφίες.