Ανδρίτσαινα: μονοπάτια, ιστορία, εξυπηρετήσεις, διαδρομές
Apollo Trails
Όρος Λύκαιο
Ανδρίτσαινα
Πατήστε για μεγέθυνση
Η Ανδρίτσαινα
Στις υπώρειες του όρους Κουκούβερος, στη βορινή πλευρά του ζυγού ανάμεσα στο Λύκαιο και τη Μίνθη, δηλαδή στα όρια της αρχαίας Παρρασίας με την αρχαία Ηλεία, φωλιάζει η Ανδρίτσαινα. Πρόκειται για μια βυζαντινή εγκατάσταση του 10ο αι., που αναπτύχθηκε σε κωμόπολη κατά τη Φραγκοκρατία.
Ισχυρός πόλος μιας μεγάλης γεωργοκτηνοτροφικής περιφέρειας, η Ανδρίτσαινα γνωρίζει άνθιση ως πνευματικό κέντρο με την εγκατάσταση του φιλοσόφου Γεώργιου Γεμιστού ή Πλήθωνα, κατά τον 15ο αι. Τις επόμενες περιόδους, η κώμη βρίσκεται στο επίκεντρο διεκδικήσεων και συγκρούσεων και φθείρεται πληθυσμιακά.
Η μεγάλη κοινότητα των καταγομένων από την Ανδρίτσαινα, που είχαν σημαντική παρουσία στην Κεντρική Ευρώπη, βοήθησαν στην προετοιμασία της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, ενώ οι ντόπιοι συμμετείχαν στις κινητοποιήσεις.
Παραδοσιακό καφενείο πάνω στον κεντρικό δρόμο
Με την ίδρυση του ελληνικού κράτους η κώμη της Ανδρίτσαινας γνώρισε μεγάλη άνθιση και ανάμεσα στα 1830 και 1879 διπλασίασε τον πληθυσμό της, φτάνοντας τους 2.138 κατοίκους. Το Γυμνάσιο Ανδρίτσαινας ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1889 και αποτέλεσε ένα από τα πρώτα Γυμνάσια της Ελλάδας.
Η Ανδρίτσαινα διατήρησε την ακμή της μέχρι και την περίοδο του Μεσοπολέμου, οπότε και άρχισε να φθίνει με αργούς ρυθμούς, αντλώντας κάποια στήριξη από τη λειτουργία του επαρχιακού άξονα Μεγαλόπολη-Ηλεία που περνά μέσα απο τον οικισμό. Σήμερα είναι μια όμορφη ορεινή πολίχνη χαμηλών τόνων, που προσφέρει αρκετές εξυπηρετήσεις και παρόλη την έκκεντρη θέση της στηρίζει την ενδοχώρα της Οιχαλίας και του Λύκαιου.
Πολύτικοι τόμοι της Δημόσιας Ιστορικής Βιβλιοθήκης Ανδρίτσαινας
Η κώμη έχει πολύ ενδιαφέροντα αρχιτεκτονικά στοιχεία, τοσο στον τομέα των μνημειακών κοινόχρηστων κτισμάτων, όσο και στο οικιστικό απόθεμά της.
Πατήστε για μεγέθυνση
Στο τριώροφο αρχοντικό του Γεωργίου Κανελλοπούλου, κτίσμα του 1847, στεγάζεται το Λαογραφικό Μουσείο Ανδρίτσαινας, όπου εκτίθεται μια μεγάλη συλλογή από οικιακά είδη, τοπικές ενδυμασίες, εκκλησιαστικά σκεύη, παλαιά έγγραφα κλπ.
Tο κτήριο του Λαογραφικού Μουσείου Ανδρίτσαινας
Αντίστοιχα, σε μεγάλο πετρόχτιστο κτήριο νεοκλασικής αρχιτεκτονικής στεγάζεται η Δημόσια Ιστορική Βιβλιοθήκη Ανδρίτσαινας που δημιουργήθηκε το 1840 και περιλαμβάνει 40.000 τόμους, ανάμεσα στους οποίους σπάνια χειρόγραφα και έγγραφα των αρχών του 19ου αιώνα και πολύτιμο λαογραφικό υλικό.
Σημειώνουμε ότι η Ανδρίτσαινα υπήρξε έδρα της εφημερίδας «Νέος Ορίζων» που εκδίδεται ανελλιπώς από το 1926 και τυπώνεται σε παραδοσιακό τυπογραφείο.
Tο κτήριο της Δημόσιας Ιστορικής Βιβλιοθήκης Ανδρίτσαινας
Η κύρια αίθουσα εκθεμάτων της Δημόσιας Ιστορικής Βιβλιοθήκης Ανδρίτσαινας
Εκκλησίες της Ανδρίτσαινας
Η Ανδρίτσαινα έχει πολλές και σημαντικές εκκλησίες.
Ο μητροπολιτικός ναός της κώμης είναι μια τρίκλιτη, επιβλητική βασιλική, αφιερωμένη στον Άγιο Νικόλαο. Είναι κτίσμα του 19ου αιώνα και εσωτερικά φέρει πλούσια διακόσμηση, ενώ τα κλίτη οριοθετούνται από δύο παράλληλες κιονοστοιχίες κορινθιακού ρυθμού. Ο ναός βρίσκεται στο ανατολικό κέντρο του οικισμού.
Ο μητροπολιτικός ναός της Ανδρίτσαινας, Άγιος Νικόλαος
Ο ενοριακός ναός της συνοικίας του Πανοχωριού είναι αφιερωμένος στον Άγιο Γεώργιο. Το αρχικό κτήριο, βυζαντινής περιόδου, καταστράφηκε στα γεγονότα της Επανάστασης του 1821 και ο ναός ξανακτίστηκε το 1851. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν το περίτεχνο δάπεδο και το ξυλόγλυπτο τέμπλο.
Ο ναός της Αγίας Κυριακής είναι κτίσμα του τέλους του 18ου με αρχές 19ου αιώνα. Θύμα και αυτός των καταστροφών του 1826, ανακαστευάστηκε το 1835. Είναι μια επιβλητική μονόκλιτη βασιλική.
Ο ναός του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου είναι μια μεγάλη, τρίκλιτη βασιλική με δίρριχτη στέγη. Καταστράφηκε στις αρχές του 19ου αιώνα και ανακατασκευάστηκε το 1846. Διατηρεί πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία, όπως ένα μεγάλο καμπαναριό. Ανακαινίσθηκε πρόσφατα.
Στη συνοικία Μουρμουρέϊκα ξεχωρίζει ο ναός του Αγίου Θεράποντα.
Παραδοσιακά και νεοκλασικά κτήρια της Ανδρίτσαινας
Το οικιστικό απόθεμα της Ανδρίτσαινας αποτελείται κυρίως από οικίες και καταστήματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, κτισμένα με πέτρα με δύο ή τρεις ορόφους, ένα σημαντικό αριθμό από νεοκλασικά κτήρια, κυρίως οικίες και δημόσια κτήρια, και λίγα νεότερα κτήρια, που φιλοξενούν αποκλειστικά δημόσιες υπηρεσίες.
Εναλλαγή κτηρίων αμιγούς και μικτής χρήσης εμπορίου και κατοικίας, πάνω στον κεντρικό δρόμο
Σχεδόν όλα τα καταστήματα είναι του παραδοσιακού τύπου και βρίσκονται πάνω στον κεντρικό δρόμο της κώμης. Τα κτήρια αμιγούς κατοικίας σχηματίζουν πυκνές συνοικίες - το Πανοχωριό, τα Μουρμουρέϊκα κλπ - , που εξυπηρετούνται από στενά δρομάκια. Στα Μουρμουρέϊκα θα βρούμε μερικά από τα παλαιότερα και πιο επιβλητικά αρχοντόσπιτα της κώμης.
Κατασκευασμένα σε μια περίοδο ακμής της ορεινής οικονομίας της, τα παραδοσιακά κτήρια διατηρούν το λιτό ύφος των ψηλών τετράγωνων οικιών της ορεινής οικοδομικής, αλλά ενσωματώνουν και αρκετά - και κυρίως εμφανή - ιδιαίτερα στοιχεία, όπως οι καμάρες στα ανοίγματα, αντί για το τυπικό λίθινο πρέκι.
Η οικία Γ. Παπαδημητρίου, γιατρού και δήμαρχου της κώμης
Αντίστοιχα τα νεοκλασικά σπίτια αποτελούν ενδείξεις της οικονομικής ευμάρειας ή της ιδιαίτερης κοινωνικής θέσης - ή και τα δύο - του ιδιοκτήτη.
Τα μεγαλύτερα κτήρια κατασκευάστηκαν από Λαγκαδινούς και Ηπειρώτες μαστόρους, ενώ στα νεοκλασικά δούλεψαν και Ιταλοί μηχανικοί και τεχνίτες.
Οι κρήνες της Ανδρίτσαινας
Η Τρανή Βρύση
Η Ανδρίτσαινα έχει πολλές πετρόχτιστες κρήνες, που εξυπηρετούσαν τις συνοικίες. Πιο γνωστή είναι η πολύκρουνη Τρανή Βρύση, φτιαγμένη το 1724, πάνω στον κεντρικό δρόμο και απέναντι από τον Άγιο Νικόλαο.
Μπροστά στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο Πανοχωριό υπάρχει μια ακόμα παλιά κρήνη της κώμης, ο Κλόσκος.
Στην κεντρική πλατεία υπάρχει μια μικρή βρύση που ρέει μέσα απο τον κορμό ενός από τους αιωνόβιους πλατάνους που στέγουν τα καφενεία και τα καταστήματα.
Το Ξενία της Ανδρίτσαινας
Το Ξενία της Ανδρίτσαινας ανήκει στην πρώτη ομάδα των Ξενία που κατασκεύασε ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού σε σχέδια ομάδας μηχανικών υπό την διεύθυνση του σπουδαίου αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη. Το συγκεκριμένο κτήριο μελετήθηκε το 1959 από την αρχιτέκτονα Καίτη Διαλεισμά και υιοθετεί τη σχεδιαστική αρχή της ομάδας, όπου το κτήριο λειτουργεί τόσο ως χώρος διαμονής, όσο και ως κέλυφος συνάντησης και κοινωνικοποίησης των επισκεπτών και των ντόπιων.
Πατήστε για μεγέθυνση
Στο πνεύμα του διττού - λειτουργικού και πολιτισμικού - ρόλου του, το αρχικό κτήριο είχε δυναμικότητα μόλις 32 κλινών. Για οικονομικούς λόγους, στη δεκαετία του 1970 προστέθηκε μια δεύτερη πτέρυγα δυναμικότητας 40 κλινών.
Πρόκειται για ένα μοντέρνο κτήριο με εμφανή σκελετό και μεγάλα ανοίγματα στις όψεις, που περιλαμβάνει πολλά πέτρινα στοιχεία, παραμπεμποντας στην παραδοσιακή οικοδομική της κώμης.
Το Ξενία της Ανδρίτσαινας (σήμερα Theoxenia hotel). Φωτό: Theoxenia hotel
Το Ξενία της Ανδρίτσαινας είναι ένα από τα λίγα συγκροτήματα της εποχής του που λειτουργούν ακόμα. Το ξενοδοχείο αποτελεί ιδιωτική επιχείρηση με το όνομα Theoxenia hotel και διατηρεί το ύφος, τους πρωτότυπους χρωματισμούς και τα περισσότερα έπιπλα της εποχής της ίδρυσής του. Στη σημερινή οργάνωση του κτηρίου, το πρώτο και δεύτερο επίπεδο έχουν αποδοθεί στους κοινόχρηστους χώρους και τα δωμάτια βρίσκονται στον τελευταίο όροφο.
Πεζοπορικές διαδρομές γύρω από την Ανδρίτσαινα
Από την Ανδρίτσαινα εκκινούν δύο από τις διαδρομές του δικτύου Apollo Trails: ο διασκελισμός Ανδρίτσαινα-ναός Επικούριου Απόλλωνα και η διαδρομή Ανδρίτσαινα-Αμπελιώνα.
Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος
topoguide Greece
ΟΔΗΓΟΣ ΣΤΑ ΑΡΚΑΔΙΚΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ
Ο οδηγός Αρκαδικά Μονοπάτια είναι διαθέσιμος για συσκευές Android μαζί με άλλες δεκάδες περιοχές της Ελλάδας, μέσα στη γενική εφαρμογή topoguide Greece. Η Αρκαδικά Μονοπάτια περιλαμβάνεται στην ομάδα της Πελοποννήσου. Αποκτήστε τον οδηγό Αρκαδικά Μονοπάτια ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Ο οδηγός Αρκαδικά Μονοπάτια είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών topoguide Greece. Αποκτήστε τον οδηγό Αρκαδικά Μονοπάτια ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι το topoguide Greece έχει τη δυνατότητα ταυτόχρονης απεικόνισης πολλών περιοχών, επιτρέποντας έτσι την συνολική προβολή του αναλυτικού χάρτη όλης της Αρκαδίας και την εύκολη εναλλαγή των διαδρομών, των εκατοντάδων Σημείων Ενδιαφέροντος και των δεκάδων σελίδων του οδηγού με τις αναρίθμητες φωτογραφίες.