Μονές και ασκηταριά της ΝΑ Πελοποννήσου
Μονές και ασκηταριά της ΝΑ Πελοποννήσου
Απο πλευράς μοναστικής παρουσίας, η ΝΑ Πελοπόννησος δεν παρουσιάζει την πυκνότητα άλλων περιοχών. Με εξαίρεση τη ζώνη του Μαλέα, που χάρη στις ακραίες συνθήκες απομόνωσης και στέρησης που τον περιγράφουν, προδιαθέτει για μια βαθιά ασκητική εμπειρία, η υπόλοιπη περιοχή δεν παρείχε τους όρους που συνήθως γεννούν ή έλκουν την εγκατάσταση μοναστικών αδελφοτήτων.
Ακόμα και σήμερα, ο Μαλέας παραμένει το υπόδειγμα του ασκητικού χώρου στη Νότια Ελλάδα. Αν και ο συσχετισμός με το Άγιον Όρος συγγενεύει περισσότερο με τη συγγραφική υπερβολή παρά με τη αναλογία των μεγεθών, ο χώρος εξακολουθεί να εμπνέει και να επικονιάζει το πνεύμα των παλιών αναχωρητών.
Πατήστε για μεγέθυνση
Μονές και ασκηταριά του Μαλέα
Η βράχινη ακίδα του Μαλέα μοιάζει με αποκοτιά της τεκτονικής μέσα στα ταραγμένα βάθη του πόντου. Ο χθόνιος ενεργειακός παλμός που αναδίδει αυτή η απόκρημνη, άνυδρη και αφιλόξενη άκρη της Πελοποννήσου προκάλεσε την ανθρώπινη ψυχή ήδη από τη βαθιά αρχαιότητα και έσπρωξε τους ντόπιους να υψώσουν στο ακρότατο βατό σημείο ένα μαρμάρινο ιερό για να φωτίσουν το κενό και τη σκοτεινιά.
Η λάμψη της πνευματικότητας του αρχαίου τεμένους κάλεσε πολλούς αιώνες μετά τους ασκητές, που ήρθαν με τη σειρά τους να φωλιάσουν στη μόνη διαθέσιμη στέγη - τα σπήλαια. Με τον καιρό, οι ασκητές έχτισαν δύο μικρά μοναστήρια, τον Αγιώργη και την Αγία Ειρήνη.
Μονή Αγίας Ειρήνης
Πατήστε για μεγέθυνση
Η μονή της Αγίας Ειρήνης του Μαλέα, που λέγεται και Καβομαλούσα, βρίσκεται στο τελευταίο κάπως ομαλό πέταλο, πριν την άβατη βραχώδη μύτη του Καβομαλιά. Χρειάζεται μια ώρα περπάτημα μέχρι εκεί, από ένα μονοπάτι που διαπερνά τις κάθετες κόψεις της πλαγιάς πάνω σε λαξεμένους στο βράχο διαδρόμους και εκτεθειμένες τραβέρσες. Δεν υπάρχει πηγή πουθενά στα μέρη αυτά και η ακτή, όταν δεν είναι κάθετη, είναι σπαρμένη τεράστιους ογκόλιθους που χάνονται στην άβυσσο. Ένα μικρό σκάφος μπορεί, με καλό καιρό, να δέσει κάτω από τη μονή, πρόχειρα σε έναν επιπόλαιο μώλο που κάθε χρόνο χρειάζεται συμπλήρωση στα υλικά που του πήρε η θάλασσα.
Το καθολικό της μονής είναι σταυροειδής τρουλαία μονόκλιτη εκκλησία του 19ου αιώνα, γαντζωμένη πάνω σε βράχο, όπου κρύβει ερείπια παλαιότερου ναού. Στο λιτό εσωτερικό της διατηρούνται φορητές εικόνες του 1907. Πάνω στο βράχο ξαπλώνει μια γέρικη, πολύκλαδη σαν δέντρο φραγκοσυκιά, ενώ γύρω λίγα πεύκα και κυπαρίσσια, ζαλισμένα από τη ξηρασία, τον ήλιο και τον άνεμο, χαρίζουν λίγη σκιά στα ξύλινα καθίσματα.
Πάνω από το πλάτωμα, σε μια σειρά από μικρές πεζούλες, επιβιώνουν μετά βίας λίγες ελιές. Στις ορθοπλαγιές, που σχηματίζουν ένα αυστηρό πέταλο πάνω από τη μονή, σε κάθε κόγχη και βραχοσκεπή, μια μικρή ξερολιθιά να θυμίζει ότι εδώ κάποιος ασκητής υπερέβαλλε στην προσπάθεια του να φτάσει στη στέρηση και την αγιοσύνη τους μεγάλους αναχωρητές. Μία από τις σκήτες αυτές ανήκε στον όσιο Θωμά τον εν Μαλέω.
Έχοντας αναρίθμητα λειτουργικά προβλήματα, με κυριότερο την ύδρευση και τη μεταφορά εφοδίων και υλικών για τη συντήρηση των κτισμάτων, η μονή της Αγίας Ειρήνης γνώρισε παρατεταμένες περιόδους ερήμωσης. Πολύ πρόσφατα, ο χώρος έχει εμψυχωθεί ξανά.
Μονή Αγίου Γεωργίου
Η μονή του Αγίου Γεωργίου, ακραία έκφανση του μοναχισμού, στέκεται κυριολεκτικά στο απόλυτο τίποτα, ανάμεσα στα βράχια του ακρωτηρίου και την αέναα θυμωμένη θάλασσα. Η μονή ιδρύθηκε τον 13ο-14ο αιώνα σε ένα σπάσιμο της κρημνώδους πλαγιάς, που διαπλατύνθηκε για να χωρέσει το καθολικό, ενώ τα κελιά και τα ελάχιστα βοηθητικά κτίσματα διασπάρθηκαν σε σκαλιά του βράχου, όπως και ένας μικρός ναός των Αγίων Τεσσαράκοντα, σήμερα ερειπωμένος.
Από το καθολικό, που ήταν μονόκλιτη θολωτή βασιλική, απομένει μόνο ο βορινός τοίχος, που στηριζόταν στο βράχο, και σώζονται τρία αψιδώματα, στα εσωρράχια των οποίων διακρίνονται ίχνη τοιχογραφιών. Οι άλλες πλευρές έχουν καταρρεύσει, όπως και ο ψηλός αμυντικός τοίχος που προστάτευε τη μονή από τις επιβουλές. Διατηρείται μέρος του αμυντικού στρατηγήματος της εισόδου, με το κρυφό φυλάκειο πίσω από την πύλη.
Η ύδρευση της μονής γινόταν με συλλογή ομβρίων, που αποθηκευόταν σε δύο πέτρινες δεξαμενές στο δάπεδο του καθολικού.
Το μόνο κτίσμα που διατηρείται σε καλή κατάσταση είναι το παρεκκλήσι της μονής, μονόχωρο ναΰδριο στεγασμένο με απαστράπτοντα λευκό τρούλο. Το εκκλησάκι είναι ανοικτό και διατηρεί ωραίες τοιχογραφίες.
Σκήτη Οσίου Θωμά
Ο Όσιος Θωμάς υπήρξε σημαντική φυσιογνωμία του μοναχισμού. Υπήρξε γόνος εύπορης οικογένειας και λαμπρός αξιωματικός, που άφησε τη στρατιωτική ζωή και πήγε να μονάσει στο Μαλέα.
Στο Μαλέα αναφέρονται δύο θέσεις όπου ασκήτεψε: μια βράχινη κόγχη πάνω από τη μονή Αγίας Ειρήνης, προσπελάσιμη με στενό και εκτεθειμένο μονοπάτι και στεγασμένη με θολωτή κατασκευή και ένα απρόσιτο ερημητήριο, γνωστό μόνο στους βοσκούς.
Ένας άγνωστος αριθμός από μικρές σπηλιές φιλοξένησαν λίγους ακόμα αναχωρητές, για τους οποίους δεν υπάρχουν σαφείς αναφορές. Λέγεται ότι στα τέλη του 19ου αιώνα, ένας ακόμα ερημίτης μόνασε σε ερειπωμένο σήμερα ναΰδριο των Ταξιαρχών, ζώντας από τα τρόφιμα που του άφηναν τα περαστικά πλοία, που τα καλούσε χτυπώντας την καμπάνα της εκκλησίας.
Μονή Οσίου Θωμά εν Μαλέω
Η μονή Οσίου Θωμά εν Μαλέω είναι μοναστικό συγκρότημα νότια από τα Βελανίδια, που κατασκευάστηκε τα τελευταία χρόνια και φιλοξενεί ολιγομελή ανδρική αδελφότητα.
Το κτίριο της μονής, που δεν παραπέμπει καθόλου σε παραδοσιακό μοναστήρι, κτίστηκε σε ιδιόκτητο χώρο, στο κέντρο της λεκάνης του Αγίου Μύρου.
Μονές του Ζάρακα
Μονή Ευαγγελίστριας Ζάρακα
Η μονή Ευαγγελίστριας Ζάρακα βρίσκεται σε περίοπτο λόφο, με θέα στο Μυρτώο, στη θέση Πύλα. Κτίστηκε στις αρχές του 19ου αιώνα και αρχικά ήταν ανδρικό μοναστήρι. Το καθολικό είναι ιδιότυπος δισυπόστατος ναός, αφιερωμένος στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και τον Άγιο Γεώργιο. Το συγκρότημα συμπληρώνεται από τους ξενώνες και τα βοηθητικά κτίρια.
Η μονή φιλοξενεί γυναικεία αδελφότητα και είναι επισκέψιμη.
Μονές των Μολάων
Μονή Σωτήρος Γκαγκανιάς
Το έρημο, άλλοτε γυναικείο, μοναστήρι της Μεταμορφωσης Σωτήρα στη Γκαγκανιά βρίσκεται στη βάση της βόρεια πλευράς της Κουρκούλας. Το καθολικό είναι σταυρεπίστεγος ναός με τρούλο με ψηλό τύμπανο.
Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος
topoguide Greece
ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ, ΤΟ ΖΑΡΑΚΑ,
ΤΗ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ, ΤΑ ΒΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΤΟ ΜΑΛΕΑ
Ο οδηγός Μονεμβάσια topoguide είναι διαθέσιμος για συσκευές Android μαζί με άλλες δεκάδες περιοχές της Ελλάδας, μέσα στη γενική εφαρμογή topoguide Greece. Το Μονεμβάσια topoguide περιλαμβάνεται στην ομάδα της Πελοποννήσου. Αποκτήστε τον οδηγό Μονεμβάσια topoguide ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Ο οδηγός Μονεμβάσια topoguide είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών Topoguide Greece. Αποκτήστε τον οδηγό Μονεμβάσια topoguide ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι το topoguide Greece έχει τη δυνατότητα ταυτόχρονης απεικόνισης έως και 15 περιοχών, επιτρέποντας έτσι την προβολή πολλών περιοχών της Πελοποννήσου και την εύκολη εναλλαγή των διαδρομών, των εκατοντάδων Σημείων Ενδιαφέροντος και των δεκάδων σελίδων του οδηγού με τις αναρίθμητες φωτογραφίες.
