Κυπαρίσσια: μονοπάτια, ιστορία, εξυπηρετήσεις, διαδρομές
Αρκαδικά Μονοπάτια & Apollo Trails
Λύκαιο, Τετράζι, Μίνθη και κοιλάδα Νέδας
Τα χωριά του Λύκαιου
Τα Κυπαρίσσια
Η τοποθεσία
Τα Κυπαρίσσια καταλαμβάνουν μια από τις θέσεις προβεβλημένου αναγλύφου στους ομαλούς ανατολικούς πρόποδες του Λύκαιου. Όπως και τα γειτονικά Μαυριά και Ίσωμα Καρυών, τα Κυπαρίσσια ιππεύουν μια αδρή ράχη ανάμεσα σε ήπιες πτυχώσεις και κοντά σε ρεματιές με πρόσφορη υδροφορία. Αν και πιστεύεται ότι η θέση άρχισε να κατοικείται στα τέλη του 15ου αιώνα, οι πρώτες ασφαλείς ενδείξεις χρονολογούνται ενάμιση αιώνα αργότερα και επιβεβαιώνονται σε μια απογραφή του 1714. Άλλωστε το ευάλωτο της θέσης εννοεί μια σχετική σταθερότητα στην περιοχή, μια συνθήκη που αρχίζει να εμφανίζεται στη λιγότερο ταραγμένη ύστερη Τουρκοκρατία.
Γενική εικόνα του οικισμού
Το όνομα του οικισμού είναι τυπικό τοπωνύμιο του φυτικού κόσμου, ένα από τα πιο συνηθισμένα στην Ελλάδα (πάνω από 120 ονόματα οικισμών προέρχονται από τη λέξη πλάτανος, μερικές δεκάδες από την αμυδαλιά και αρκετές δεκάδες από το κυπαρίσσι) και προφανώς του δόθηκε χάρην των πολλών κυπαρισσιών της περιοχής.
Η είσοδος του
ενοριακού ναού
του Αγίου Νικολάου
Ο Ζωοδότης, από τον
κοιμητηριακό ναό της
Αγίας Κυριακής Κυπαρισσίων
Αν και στην εποχή της ακμής του πρέπει να είχε γύρω στα 100 σπίτια σε πιο αραιή διάταξη, στη σημερινή συγκρότησή του το χωριό συσπειρώνεται στην ομαλή ακμή μιας ράχης, ενώ κάποιες δραστηριότητες επεκτείνονται στον αντικρινό λόφο, όπου βρίσκεται και το κοιμητήριο με το ναό της Αγίας Κυριακής. Παρόλη την ανανεωμένη εξωτερική εικόνα του, ο συγκεκριμένος ναός είναι παλιός και φέρει αγιογραφίες που μπορούν να αναχθούν στις αρχές του 17ου αιώνα, καθώς έχουν ομοιότητες με ανάλογα έργα του 1604 της μονής Αιμυαλών Ζυγοβιστίου.
εκατέρωθεν της τεχνητής λίμνης
Πατήστε για μεγέθυνση
εκατέρωθεν της τεχνητής λίμνης
Τα Κυπαρίσσια παρακολούθησαν τις διακυμάνσεις της εποχής και της περιοχής και μετά την Απελευθέρωση εξελίχθηκαν σε έναν σχετικά ευσταλή οικισμό. Στα 1875, το χωριό ισοπεδώθηκε από μεγάλο σεισμό, με σημαντικές ανθρώπινες απώλειες. Αναστήθηκε για να υποστεί τις συνέπειες μιας εξίσου μεγάλης ταραχής λίγες δεκαετίες αργότερα: την έναρξη της μακρόχρονης μεταναστευτικής ροής προς το Νέο Κόσμο. Ο σεισμός του 1965 επέφερε σημαντικές ζημιές και αλλοίωσε οριστικά το παραδοσιακό οικιστικό προφίλ του χωριού, ενώ λίγα χρόνια αργότερα η κατάληψη γεωργικής γης από τα ορυχεία λιγνίτη και η αστικοποίηση της Μεγαλόπολης συνέβαλαν στη σταδιακή εγκατάλειψη του οικισμού.
Το παλιό Δημοτικό Σχολείο
Σήμερα, τα Κυπαρίσσια είναι μια από τις πολλές θέσεις που συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται ως πρώτη ή δεύτερη κατοικία, κυρίως χάρη στη μικρή απόσταση από τη Μεγαλόπολη, ενώ οι αγροτικές δραστηριότητες έχουν ατονίσει χωρίς να σβήσουν εντελώς. Το παλιό Δημοτικό Σχολείο, το μόνο κτίριο που διασώθηκε από το σεισμό του 1965, έχει συντηρηθεί και λειτουργεί ως πολιτιστικό κέντρο.
Η ύδρευση των Κυπαρισσιών
Τα Κυπαρίσσια δεν είχαν αξιόλογες πηγές στην άμεση γειτονία του και η ύδρευση υπήρξε ανέκαθεν μια από τις έγνοιες των κατοίκων. Η κύρια πηγή πόσιμου νερού ήταν τα τέσσερα πηγάδια του χωριού, από τα οποία διακρίνονται σήμερα τα τρία.
Παλιό πηγάδι των Κυπαρισσιών
Παραδόξως, το πηγάδι που δεν διακρίνεται είναι αυτό που αποτέλεσε, στις αρχές του 20ου αιώνα, τον κύριο τροφοδότη του οικισμού. Πράγματι, καθώς το πηγάδι βρισκόταν αρκετά ψηλά, στο κέντρο του χωριού, οι αδελφοί Κωσταρίδη χρηματοδότησαν το 1915 η διάνοιξη μιας μεγάλης σήραγγας, που θα έφερνε το νερό από τη βάση του πηγαδιού στην επιφάνεια, πολύ χαμηλότερα, στην ανατολική είσοδο του χωριού. Εκεί κατασκευάστηκε ωραία καμαροσκέπαστη κρήνη που είχε συνεχή ροή. Η κρήνη είναι και σήμερα λειτουργική.
Η παλιά καμαροσκέπαστη κρήνη των Κυπαρισσιών
Σήμερα, τα Κυπαρίσσια υδρεύονται από την πηγή Σπίνος, που βρίσκεται κάτω από το κοιμητήριο του Κουρουνιού, μέσω μακριού υδραγωγείου.
Η αρχαία Τραπεζούντα
Στη σημερινή περιοχή των Κυπαρισσιών απλωνόταν στην αρχαιότητα η Τραπεζούντα, ένας από τους σημαίνοντες οικισμούς της περιμέτρου της Μεγαλοπολιτικής λεκάνης. Από ανασκαφές στα ΒΑ των Κυπαρισσίων το 1907, που σε πρώτη φάση έφεραν στο φώς θεμέλια κτισμάτων από αργούς λίθους και πηλό, η θέση της αρχαίας Τραπεζούντας αναγνωρίστηκε με βεβαιότητα στον επίπεδο χώρο πάνω από την τεχνητή λίμνη της ΔΕΗ. Πρόσφατα, πιο συστηματικές έρευνες υπό την επίβλεψη της Ά. Καραπαναγιώτου, έφεραν στην επιφάνεια τα λείψανα αρχαίας πόλης των κλασικών χρόνων, που είχε κατασκευαστεί με βάση το ιπποδάμειο πολεοδομικό σύστημα και ανήκε στο έθνος των Παρρασίων.
Ο οικισμός προστατευόταν με οχυρωματικό τείχος το οποίο έχει ανασκαφεί μερικώς και διέθετε οργανωμένο υδρευτικό και αποχετευτικό σύστημα, αφού εντοπίσθηκαν λιθόκτιστα πηγάδια και πήλινοι αγωγοί. Με βάση τα νομίσματα και την κεραμική που βρέθηκε επί τόπου, την τεχνική κατασκευή του οχυρωματικού τείχους και το πολεοδομικό σχέδιο, η διάρκεια ζωής του οικισμού χρονολογείται από τον 5ο έως και τον ύστερο 4ο αιώνα π.Χ. Είναι γνωστό ότι οι κάτοικοι της πόλης δεν δέχθηκαν να συνοικισθούν στην Μεγάλη Πόλη του Επαμεινώνδα και αναγκάστηκαν να εκπατρισθούν.
Πεζοπορία γύρω από τα Κυπαρίσσια
Από τα Κυπαρίσσια διέρχεται το τελευταίο σκέλος της κυκλικής πορείας των Αρκαδικών Μονοπατιών, δηλαδή η διαδρομή Ίσωμα Καυρών-Καρύταινα.
Πληροφορίες: Σταυρούλα Κωσταρίδου
Κείμενο & φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος
topoguide Greece
ΟΔΗΓΟΣ ΣΤΑ ΑΡΚΑΔΙΚΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ
Ο οδηγός Αρκαδικά Μονοπάτια είναι διαθέσιμος για συσκευές Android μαζί με άλλες δεκάδες περιοχές της Ελλάδας, μέσα στη γενική εφαρμογή topoguide Greece. Η Αρκαδικά Μονοπάτια περιλαμβάνεται στην ομάδα της Πελοποννήσου. Αποκτήστε τον οδηγό Αρκαδικά Μονοπάτια ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Ο οδηγός Αρκαδικά Μονοπάτια είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών topoguide Greece. Αποκτήστε τον οδηγό Αρκαδικά Μονοπάτια ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι το topoguide Greece έχει τη δυνατότητα ταυτόχρονης απεικόνισης πολλών περιοχών, επιτρέποντας έτσι την συνολική προβολή του αναλυτικού χάρτη όλης της Αρκαδίας και την εύκολη εναλλαγή των διαδρομών, των εκατοντάδων Σημείων Ενδιαφέροντος και των δεκάδων σελίδων του οδηγού με τις αναρίθμητες φωτογραφίες.