Αρχαία Τραπεζούντα
Αρχαία μνημεία της ΝΔ Αρκαδίας
Αρχαία Τραπεζούντα
Η αρχαία Τραπεζούντα ήταν πόλη του έθνους των Παρρασίων, κτισμένη σε υπερυψωμένο πλάτωμα, κοντά στις όχθες του Αλφειού. Η πόλη εγκαταλείφθηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. και δεν ξανακατοικήθηκε: τον 2ο αιώνα π.Χ., ο περιηγητής Παυσανίας τη βρίσκει έρημη και ερειπωμένη ("διαβάντων δὲ Ἀλφειὸν χώρα τε καλουμένη Τραπεζουντία καὶ πόλεώς ἐστιν ἐρείπια Τραπεζοῦντος. Καὶ αὖθις ἐπὶ τὸν Ἀλφειὸν ἐν ἀριστερᾷ καταβαίνοντι ἐκ Τραπεζοῦντος, οὐ πόρρω τοῦ ποταμοῦ Βάθος ἐστὶν ὀνομαζόμενον").
Ο ίδιος περιηγητής αναφέρει ότι η πόλη πήρε το όνομα της από τον Τραπεζέα, έναν από τους 50 γιους του Λυκάονα. Ο Απολλόδωρος αντίθετα παραθέτει μια πολύ πιο σεναριακή εξήγηση: κάποτε ο Δίας, για να δοκιμάσει την πίστη των ανθρώπων, επισκέφτηκε μεταμφιεσμένος σε φτωχό διαβάτη το παλάτι του Λυκάονα, όπου όταν διαπίστωσε ότι οι Αρκάδες εξακολουθούσαν να κάνουν ανθρωποθυσίες, θυμωμένος ανέτρεψε τα επί του τραπεζιού - η θέση αυτή έκτοτε ονομάστηκε Τραπεζούντα, θυμίζοντας την ανατροπή του τραπεζιού.
Η τοποθεσία
Η Τραπεζούντα, ένας από τους σημαίνοντες οικισμούς της περιμέτρου της μεγαλοπολιτικής λεκάνης και από τις ισχυρότερες πόλεις της Παρρασίας, καταλάμβανε μεγάλη επίπεδη έκταση στα ΒΑ του χωριού Κυπαρίσσια.
Η αρχαία πόλη
Από ανασκαφές που ξεκίνησαν το 1907 και σε πρώτη φάση έφεραν στο φώς θεμέλια κτισμάτων από αργούς λίθους και πηλό, η θέση της αρχαίας Τραπεζούντας αναγνωρίστηκε με βεβαιότητα στον επίπεδο χώρο πάνω από την τεχνητή λίμνη της ΔΕΗ (αναφερόμενη ως Λίμνα από τους ντόπιους).
Πρόσφατα, πιο συστηματικές έρευνες υπό την επίβλεψη της Ά. Καραπαναγιώτου, έφεραν στην επιφάνεια τα λείψανα αρχαίας πόλης των κλασικών χρόνων, που είχε κατασκευαστεί με βάση το ιπποδάμειο πολεοδομικό σύστημα.
Η γραμμογράφηση των οικοδομικών τετραγώνων αποκαλύπτει το ιπποδάμειο σύστημα της Τραπεζούντας
Ο οικισμός προστατευόταν με οχυρωματικό τείχος το οποίο έχει ανασκαφεί μερικώς και διέθετε οργανωμένο υδρευτικό και αποχετευτικό σύστημα, από το οποίο εντοπίσθηκαν λιθόκτιστα πηγάδια και πήλινοι αγωγοί. Με βάση τα νομίσματα και την κεραμική που βρέθηκε επί τόπου, την τεχνική κατασκευή του οχυρωματικού τείχους και το πολεοδομικό σχέδιο, η διάρκεια ζωής του οικισμού χρονολογείται από τον 5ο έως και τον ύστερο 4ο αιώνα π.Χ.
Είναι γνωστό ότι οι κάτοικοι της πόλης δεν δέχθηκαν να συνοικισθούν στην Μεγάλη Πόλη του Επαμεινώνδα και αναγκάστηκαν να εκπατρισθούν. Σύμφωνα με τους ιστορικούς της αρχαιότητας, μετακινήθηκαν στην Τραπεζούντα του Πόντου, η οποία ήταν ήδη ακμαία πόλη και τους δέχθηκε ευμενώς. Αν και έχει υποστηριχθεί ότι οι Τραπεζούντιοι της Μικράς Ασίας κατάγονταν από την αρκαδική Τραπεζούντα, σήμερα είναι δεκτό ότι η πόλη της Ανατολίας ήταν απλά ομώνυμη και είχε ιδρυθεί από Μιλήσιους.
Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος
topoguide Greece
ΟΔΗΓΟΣ ΣΤΑ ΑΡΚΑΔΙΚΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ
Ο οδηγός Αρκαδικά Μονοπάτια είναι διαθέσιμος για συσκευές Android μαζί με άλλες δεκάδες περιοχές της Ελλάδας, μέσα στη γενική εφαρμογή topoguide Greece. Η Αρκαδικά Μονοπάτια περιλαμβάνεται στην ομάδα της Πελοποννήσου. Αποκτήστε τον οδηγό Αρκαδικά Μονοπάτια ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Ο οδηγός Αρκαδικά Μονοπάτια είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών topoguide Greece. Αποκτήστε τον οδηγό Αρκαδικά Μονοπάτια ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι το topoguide Greece έχει τη δυνατότητα ταυτόχρονης απεικόνισης πολλών περιοχών, επιτρέποντας έτσι την συνολική προβολή του αναλυτικού χάρτη όλης της Αρκαδίας και την εύκολη εναλλαγή των διαδρομών, των εκατοντάδων Σημείων Ενδιαφέροντος και των δεκάδων σελίδων του οδηγού με τις αναρίθμητες φωτογραφίες.