Αρκαδικά Μονοπάτια & Apollo Trails
Λύκαιο, Τετράζι, Μίνθη και κοιλάδα Νέδας

Τα χωριά του Λύκαιου

Η Λυκόσουρα

Η σημερινή Λυκόσουρα

Η Λυκόσουρα είναι κρυμένη βαθιά μέσα στη κοιλάδα του Ασπρορέματος, όπου καταλαμβάνει μια σχετικά ευήλια θέση σε ένα πλάτωμα της κοίτης. Ο οικισμός είναι συνεκτικά οργανωμένος γύρω από την ενοριακή εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, που δεσπόζει στο μικρό κοινωνικό κέντρο του οικισμού.

Παλιότερα το χωριό λεγοταν Αστάλα ή Στάλα, τοπωνύμιο που πιθανόν προέρχεται από τη χρήση της θέσης για το στάλιασμα (ανάπαυση σε σκιά) των ζώων. Ο οικισμός αναπτύχθηκε γύρω από τις πηγές και τα πολύυδρα ρέματα της θέσης, παραμένοντας πάντα ένας περιορισμένου μεγέθους δορυφόρος στην ακτίνα επιρροής των γειτονικών μεγάλων χωριών Ίσαρης και Καστανοχώρι. Η Λυκόσουρα ωστόσο ευημέρησε χάρη στους επτά νερόμυλούς της και τη γειτνίαση με το παλιό μονότοξο γεφύρι του Μπούτουνα, που αποτελούσε μοναδικό ασφαλές πέρασμα ανάμεσα στον Ίσαρη, το Λύκαιο και τη ζώνη του Κραμποβού.

Στην είσοδο του χωριού, μέσα στα πλατάνια βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Μαρίνας και οι πηγές που τροφοδοτούσαν τη ντριστέλλα του χωριού και τον γειτονικό νερόμυλο. Στην πλατεία, δίπλα στο δημοτικό σχολείο, διατηρούνται 2-3 παλιά καταστήματα και λειτουργεί ένα καφενείο.

Η αρχαία Λυκόσουρα

Σε οδική απόσταση 2.3 χλμ από τη σημερινή Λυκόσουρα βρίσκεται ο χώρος της αρχαίας Λυκόσουρας και το αρχαιολογικό μουσείο. Η αρχαία Λυκόσουρα υπήρξε προϊστορική ιερή πόλη των Αρκάδων και σύμφωνα με την αρκαδική παράδοση ιδρύθηκε από το μυθικό γενήτορα του φύλου, το Λυκάωνα, γιο του Πελασγού. Ο Παυσανίας την αναφέρει σαν πόλη-υπόδειγμα για τη δημιουργία άλλων πόλεων και μεταφέρει την τοπική πεποίθεση ότι είναι η πρώτη πόλη που είδε ο ήλιος.

Έχει αποκαλυφθεί το κέντρο της αρχαίας πόλης, που περιβάλει το μεγάλο τέμενος με τον υπερυψωμένο βωμό της Δέσποινας, της δεύτερης κόρης της Δήμητρας, μετά την Περσεφόνη. Όπως και η Περσεφόνη, που προσφωνείται Κόρη, η Δέσποινα καλείται έτσι γιατί το όνομά της είναι άρρητο. Η Δέσποινα γεννήθηκε στη Λυκόσουρα, ενόσον η μητέρα της αναζητούσε την Περσεφόνη και ανατράφηκε από τον Τιτάνα Άνυτο. Οι παραδόσεις γύρω από τη Δέσποινα αποτελούν μέρος της παλαιότερης μυθολογικής παράδοσης της Αρκαδίας και η λατρεία της είναι βαθιά και διαχρονική. Στο ιερό της Δήμητρας υπήρχε το περίφημο σύνταγμα του γλύπτη Δαμοφώντα, που αποτελούνταν από τέσσερα γλυπτά. Στο μέσον ήταν τα κολοσσιαία αγάλματα της Δήμητρας και της Δέσποινας, πλαισιωμένα από υπεμεγέθεις αναπαραστάσεις της Αρτέμιδας και του Άνυτου. Τα σωζόμενα τμήματα του συμπλέγματος φυλάσσονται στο παρακείμενο μουσείο. Άλλο τμήμα του αρχαιολογικού χώρου περιλαμβάνει συγκρότημα δημόσιων κτηρίων και μεγάλη δεξαμενή. Δυτικά του χώρου, σε βραχώδη λόφο, εντοπίστηκαν τείχη του 4ου-5ου αιώνα π.Χ. που ανήκουν στην ακρόπολη της Λυκόσουρας, ενώ αρχιτεκτονικά μέλη από τα αμυντικά στοιχεία έχουν αποκαλυφθεί στην τοιχοποιΐα ξωκλησιού του Αγίου Ιωάννου, στην περίμετρο της ακρόπολης. Στο κάτω μέρος της αρχαίας πόλης, σε πηγή κοντά στον άσφαλτο, έχει ανασκαφεί αρχαία δεξαμενή, που παραμένει ακόμα σε χρήση από τους περιοίκους.

Πεζοπορία γύρω από τη Λυκόσουρα

Το 6ο σκέλος της κυκλικής πορείας των Αρκαδικών Μονοπατιών Ίσαρης-Καστανοχώρι περνά ανάμεσα στη Λυκόσουρα και τον αρχαιολογικό χώρο. Ο πεζοπόρος μπορεί με μια μικρή παράκαμψη να επισκεφθεί το χωριό, τον αρχαιολογικό χώρο και το μουσείο (ανοιχτά καθημερινά πλην Τρίτης, 9.00-2.30).

Πληροφορίες: ...
Κείμενο & φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος