Ανατολικός Όλυμπος

Πριόνια–Άγιο Σπήλαιο
Παλαιά μονή Αγίου Διονυσίου

Η διαδρομή Πριόνια–Άγιο Σπήλαιο-Παλαιά μονή Αγίου Διονυσίου είναι αντιπροσωπευτική της ομορφιάς που παρουσιάζει η χαμηλότερη ζώνη του Ολύμπου, αφού συνδυάζει τα οφέλη μιας πορείας δίπλα σε τρεχούμενα νερά και μέσα στην πλούσια παρόχθια βλάστηση. Είναι ιδανική για αρχάριους πεζοπόρους, λιγότερο μυημένους στα μεγάλα υψόμετρα και στις απότομες κλίσεις του ψηλού βουνού και συγκινεί με τη φυσική ομορφιά και τη βουερή ηρεμία της χαράδρας του Ενιπέα. Παράλληλα, η ιστορική και αρχιτεκτονική αξία της παλαιάς μονής Αγίου Διονυσίου, αλλά και η μυστικιστική ατμόσφαιρα της σπηλιάς θα ικανοποιήσουν και τους επισκέπτες άλλων ενδιαφερόντων.

Ξεκινάμε από τη χαμηλότερη αριστερή άκρη του παρκινγκ στα Πριόνια, περνώντας πάνω από τα ορμητικά νερά του Ενιπέα μέσω ξύλινης γέφυρας.

Κινούμαστε σε πυκνή βλάστηση με οξιές και άλλα φυλλοβόλα είδη, που σε συνδυασμό με την παρουσία των τρεχούμενων νερών και το κατηφορικό προφίλ του μονοπατιού, ξεκουράζουν και αναζωογονούν τον περιπατητή.

Σε λίγο, συναντούμε τη δεύτερη ξύλινη γέφυρα και πλέον νιώθουμε το μικροκλίμα της χαράδρας, στο δροσερό και υγρό αέρα.

Αν και η γενική πορεία είναι κατηφορική, το μονοπάτι έχει και αρκετά αλλά σύντομα ανηφορικά τμήματα στα πρανή του φαραγγιού.

Οδηγούμαστε σε ξέφωτο και συνεχίζουμε κατηφορικά παράλληλα και ψηλότερα του Ενιπέα, απολαμβάνοντας τις εναλλαγές της βλάστησης, από κωνοφόρα σε πλατύφυλλα και την ασυνήθιστη μείξη των φυτικών ειδών, χαρακτηριστικό γνώρισμα του Ολύμπου.

Συναντάμε διακλάδωση με ανηφορικό μονοπάτι, στα αριστερά μας, που οδηγεί στην Παλαιά Μονή Αγίου Διονυσίου. Αγνοούμε προς το παρόν τη διακλάδωση και συνεχίζουμε ευθεία για το Άγιο Σπήλαιο. Η σήμανση είναι πυκνή και κατατοπιστική.

Περνάμε για άλλη μια φορά πάνω από το ποτάμι, με ξύλινη γέφυρα. Ανηφορίζουμε πάλι υπό σκιά εντυπωσιακών ατόμων μαύρης πεύκης, που δημιουργούν ευφάνταστους σχηματισμούς. Ξαφνικά, φτάνουμε στα απότομα σκαλιά που οδηγούν στο Άγιο Σπήλαιο, ευρύχωρη βραχοσκεπή με πηγή και μικρή μονόχωρη εκκλησία αφιερωμένη στο Γενέσιο της Θεοτόκου. Στη θέση αυτή πιστεύεται ότι ασκήτεψε ο Άγιος Διονύσιος.

Από το σημείο αυτό, θα επιστρέψουμε προς τη μονή Αγίου Διονυσίου.

Εναλλακτική πρόταση: Μια πιο ολοκληρωμένη διαδρομή θα ήταν να κατηφορίσουμε από το Άγιο Σπήλαιο προς το Λιτόχωρο. Στη περίπτωση αυτή, αν έχουμε αφήσει αυτοκίνητο στα Πριόνια, πρέπει να σκεφτούμε την ανάκτησή του (άλλο όχημα, ταξί). Περισσότερες πληροφορίες για αυτήν τη διαδρομή στη σελίδα Χαράδρα του Ενιπέα.

Αφού ξεκουραστούμε, γεμίζουμε τα παγούρια μας με δροσερό νερό και ανηφορίζοντας τα σκαλοπάτια, ακολουθούμε το ίδιο μονοπάτι προς τα πίσω, με επόμενο προορισμό μας την Παλαιά Μονή Αγίου Διονύσιου.

Αφού περάσουμε ξανά τη ξύλινη γέφυρα, ξαναβρίσκουμε τις πινακίδες κατεύθυνσης και αυτή τη φορά, δε θα κινηθούμε προς τα Πριόνια αλλά προς το μοναστήρι, ακολουθώντας το μονοπάτι δεξιά, που ανηφορίζει το πρανές της χαράδρας. Σύντομα φτάνουμε στο μεγάλο πλάτωμα της μονής.

Η μονή Αγίου Διονυσίου ιδρύθηκε από τον Άγιο Διονύσιο εν Ολύμπω στα μέσα του 16ου αιώνα, στην φυσικά οχυρή αυτή θέση, στο μεγαλύτερο πλάτωμα του άνω ρου του Ενιπέα. Μέσα στον πλούτο των ορεινών πόρων και κάτω από την προστασία των βράχινων πύργων της Ζηλνιάς και της Γκόλνας, σημείωσε οικονομική και πνευματική ακμή στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Καταστράφηκε στον 2ο ΠΠ και η ανδρική αδελφότητα μεταφέρθηκε στη θέση της νέας μονής Αγίου Διονυσίου, κοντά στο Λιτόχωρο. Το παλιό κτιριακό συγκρότημα είναι υπό αναστήλωση, το καθολικό ωστόσο, στο κέντρο του οχυρού περιβόλου, διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση - δεν είναι ωστόσο επισκέψιμο.

Λίγο ψηλότερα από τη μονή, στο δρόμο προς το χώρο στάθμευσης, υπάρχει στεγασμένος χώρος και πηγή με τρεχούμενο νερό.

Κείμενο: Κατερίνα Ζαγκαρέτου
Φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος