Εθνικά Πάρκα της Ελλάδας

Εθνικό Πάρκο Τζουμέρκων, Κοιλάδας Αχελώου, Αγράφων και Μετεώρων

Ένα περίγραμμα

Το Εθνικό Πάρκο Τζουμέρκων, Περιστερίου, χαράδρας Αράχθου & Κοιλάδας Αχελώου είναι μια μεγάλη ορεινή περιοχή που απλώνεται στην περιοχή όρια των άλλοτε νομών Ιωαννίνων, Άρτας και Τρικάλων. Το πάρκο έχει έκταση περίπου 820 τ.χλμ. και θεσμοθετήθηκε το 2009.

Πυρήνας της περιοχής είναι τα Τζουμέρκα, που μαζί με το όρος Περιστέρι, την Κακαρδίτσα και τα παραβούνια τους αποτελούν το δυτικό κλάδο της οροσειράς της Πίνδου.

Το τοπίο του πάρκου χαρακτηρίζεται από το δραματικό ανάγλυφο, που δημιουργεί αναρίθμητους απροσπέλαστους θύλακες. Οι κορυφογραμμές των μεγάλων βουνών είναι δύσβατες και έχουν καθαρά αλπικό χαρακτήρα, ενώ οι πλαγιές τους είναι απόκρημνες και καλύπτονται από εκτεταμένα δάση κωνοφόρων. Οι κοιλάδες των ποταμών Άραχθου και Αχελώου είναι σε μεγάλο ποσοστό του μήκους τους χαραδρώδεις και διατηρούν σημαντικές εκτάσεις αδιατάρακτων παραποτάμιων βιοτόπων.

Μετά την οριοθέτηση των επιμέρους περιοχών του πάρκου, σήμερα το Ε.Π. Τζουμέρκων περιλαμβάνει:

• Το συγκρότημα των Τζουμέρκων,
• Το συγκρότημα της Κακαρδίτσας,
• Το όρος Περιστέρι ή Λάκμος (κορυφή Τσουκαρέλα, 2295 μ),
• Το όρος Κόζιακας,
• Τα Αντιχάσια Όρη,
• Τα Μετέωρα, μαζί με την κοιλάδα του ποταμού Ίωνα, τη λεκάνη του ποταμού Ληθαίου, την κοίτη και την παρόχθια ζώνη του ποταμού Πηνείου,
• Τα Άγραφα και τις κοιλάδες των ποταμών Ταυρωπός και Αγραφιώτης,
• Την κοιλάδα άνω ρου του Αχελώου (Ασπροποτάμου), καθώς και μέρος του μέσου ρου του ποταμού,
• Την τεχνητή Λίμνη Ταυρωπού με τα παραλίμνια οικοσυστήματά της.

Ενδιαφέρον είναι και το οικιστικό και δομημένο περιβάλλον: η περιοχή είναι γνωστή για τις δεξιότητες των μαστόρων της στην κατεργασία και το χτίσιμο της πέτρας και οι οικισμοί είναι κατάσπαρτοι από εντυπωσιακά πετρόχτιστα μνημεία λαϊκής οικοδομικής, με πιο γνωστά τα μεγάλα μονότοξα γεφύρια της.

Τέλος, τα ορεινά λιβάδια, ειδικά στην ανατολική πλευρά των Τζουμέρκων, υπήρξαν πεδίο μιας μακραίωνης και λαμπρής κτηνοτροφικής δραστηριότητας, η οποία διαμόρφωσε ένα ιδιαίτερο φυσικό και πολιτισμικό τοπίο με μεγάλες γυμνές εκτάσεις από το ύψος των χωριών και μέχρι την υποαλπική ζώνη.

Σε αυτό το μωσαϊκό αδιατάρακτων και επηρεασμένων τοπίων εγκαταστάθηκαν και εξακολουθούν να φιλοξενούνται πολλά είδη θηλαστικών, που είτε είναι φυσικοί κάτοικοι των βουνών, όπως το Αγριόγιδο, ή κατέφυγαν στην ορεινή ζώνη, όπως ο Λύκος και η Αρκούδα. Παράλληλα, η περιοχή διατήρησε αρκετά από τα μεγάλα αρπακτικά των βουνών, όπως ο Χρυσαετός. Η γειτνίαση με τον άξονα της Πίνδου βοήθησε στη συνεχή επικοινωνία αυτών των απομονωμένων γεωγραφικά πληθυσμών με ανάλογους πυρήνες της ορεινής Ελλάδας.

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος