Χλωρίδα του Βορείου Πηλίου

Καθότι το φυσικό περιβάλλον του Βορείου Πηλίου δεν διαφέρει ουσιαστικά από τους τύπους βλάστησης, γεωλογικού υποστρώματος και υψομετρικών ζωνών που συναντάμε στο Κεντρικό, Δυτικό και Ανατολικό Πήλιο, η βλάστηση και η χλωρίδα της περιοχής βόρεια των μεγάλων κορυφών και από την Κάρλα μέχρι το Αιγαίο, αποτελεί από πλευράς φυσιογνωμίας και σύνθεσης ειδών, μια συνέχεια των νοτιότερων συνθηκών.

Το Βόρειο Πήλιο έχει ωστόσο μεγαλύτερη έκταση γυμνών πλαγιών με σβεστολιθικά πετρώματα, που είτε σχηματίζουν βραχώνες και ορθοπλαγιές, ειδικά στην προς το Αιγαίο ζώνη, είτε ξηρούς θαμνώνες. Επιπλέον, μεγάλο μέρος της δασοκάλυψης αποτελείται από πυκνούς θαμνώνες με κυριαρχία της αριάς (Quercus ilex), που νοτιότερα σχηματίζει συνήθως μικρότερες συστάδες, ή από δάση ώριμων βελανιδιών, ένας τύπος βιοτόπου που απουσιάζει από το υπόλοιπο συγκρότημα.

Στην παράκτια ζώνη, που είναι ιδιαίτερα βραχώδης, θα συναντήσουμε όλα τα είδη του Ανατολικού Πηλίου: το κρίταμο και την κάπαρη χαμηλά, την παπαρούνα της θάλασσας ψηλότερα, θύλακες με τη σπάνια καμπνούλα Campanula incurva, ομάδες από Alyssum, αποικίες από Scrophularia canina ssp. bicolor κλπ.

Ακόμα πιο ψηλά, όπου η επίδραση της υγρασίας της θάλασσας συνδυάζεται με τη δροσιά του υψομέτρου συναντάμε λιγότερο συνηθισμένα είδη, όπως η Minuartia attica, πολύανθο θαμνάκι με μεγάλο υψομετρικό φάσμα και ευρεία εξάπλωση στην ορεινή Ελλάδα ή το λαμπερό Linum elegans. Στις αναρίθμητες μικρές ορθοπλαγιές θα βούμε πιο τυπικά βραχόφιλα είδη, όπως το Onosma heterophylla, το ελληνικό ενδημικό Ebenus sibthorpii και διάφορες καμπανούλες των βράχων.

Η μεγαλύτερη ποικιλότητα ειδών κρύβεται ωστόσο στο θαμνώνα: είναι ο βιότοπος με την μεγαλύτερη ποικιλία καταστάσεων. Έτσι, εδώ συνυπάρχουν τυπικά φυτά των φρυγάνων, όπως ο Scolymus hispanicus, με είδη των πετρωδών θαμνώνων, όπως η Valeriana italica.

Σε άλλες γωνιές του θαμνώνα - χαράδρες, ξέφωτα, πλαγιές με επιφανειακή συγκράτηση νερού - θα βρούμε είδη που έχουν μεγαλύτερες απαιτήσεις υγρασίας, όπως το Borago officinalis, το Lilium chalchedonicum και ο Ranunculus rumelicus. Στις πιο σκιερές και υγρές θέσεις κρύβονται οι νόστιμες αγροφράουλες (Fragaria vesca), οι εντυπωσιακές Calystegia silvatica και ο παράδοξος Ruscus aculeatus.

Τα βελανιδοδάση του Βορείου Πηλίου αποτελούνται από αραιά, υπερώριμα δέντρα, όπου ανάμεσά τους σχηματίζονται ελεύθερες εκτάσεις, που μοιάζουν με ορεινά λιβάδια. Στον ιδιαίτερο αυτό βιότοπος (όπως στην περιοχή των Άνω Καναλιών και στις πλαγιές προς το Κεραμίδι) θα βρούμε είδη των λιβαδιών μέσου υψομέτρου, όπως ο Helleborus odorus ssp. cyclophyllus, ο Dianthus viscidus και ο ανοιξιάτικος Crocus veluchensis.

Αυτό που απουσιάζει από το Βόρειο Πήλιο είναι η έκταση του υδρογραφικού δικτύου και ιδιαίτερα των ρεματιών μόνιμης ροής, έλλειψη που έχει κάποια επίδραση στην ποικιλότητα και τον αριθμό των ειδών των συγκεκριμένων βιοτόπων.

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος