Πουλιά της Αλοννήσου

Τα ζώα που ζουν στην Αλόννησο - θηλαστικά, πουλιά και ερπετά - ανήκουν σε έναν κόσμο σιωπηλό και αόρατο, που διαφεύγει της αντίληψης και των αισθήσεών μας. Μόνο τα μεγάλα πουλιά, όταν περνούν από πάνω μας, γίνονται αντιληπτά από τον προσεκτικό παρατηρητή.

Πουλιά

Η ορνιθοπανίδα της Αλοννήσου είναι αρκετά πλούσια και ενδιαφέρουσα. Τα είδη που έχουν παρατηρηθεί εδώ εμφανίζουν τρία διαφορετικά πρότυπα παρουσίας : κατ΄ αρχάς τα επιδημητικά και τα εποχικά μεταναστευτικά πουλιά που παραμένουν επί μακρόν στο νησί, κατά δεύτερον τα πουλιά των παράκτιων υγροτόπων και της θάλασσας, που επίσης έχουν παρατεταμένη παρουσία, και τέλος τα πουλιά που περνούν κατά τη μετανάστευση και παρατηρούνται περιστασιακά.

Τα αρπακτικά αντιπροσωπεύονται εδώ με λίγα επιδημητικά είδη, όπως το Βραχοκιρκίνεζο (Falco tinnunculus), ο Πετρίτης (Falco peregrinus) και η Γερακίνα (Buteo buteo). Το καλοκαίρι έρχονται τα είδη που παραμένουν στο νησί, όπως ο Φιδαετός (Circaetus gallicus) και ο Μαυροπετρίτης (Falco eleonorae), ο οποίος παραθερίζει στις νησίδες του Αιγαίου. Τέλος, υπάρχουν αναφορές για το Μαυροκιρκίνεζο (Falco vespertinus), που παρατηρείται κατά τη μετακίνησή του προς τη Βόρεια Ευρώπη, αλλά και για το Κιρκινέζι (Falco naumanni), που έρχεται το καλοκαίρι στην Κεντρική Ελλάδα.

Έχουν επίσης παρατηρηθεί το Διπλοσάινο (Accipiter gentilis ) και το Ξεφτέρι (Accipiter nisus), που πιθανόν παραμένουν κατά περιόδους στο νησί, κυνηγώντας στα ξέφωτα του δάσους και του θαμνώνα. Τα νυχτοπούλια φαίνεται ότι εκπροσωπούνται μόνο από την Κουκουβάγια (Athene noctua) και το Γκιώνη (Otus scops).

Το θαλασσοπούλια βρίσκουν στην περιοχή της Αλοννήσου έναν αληθινό παράδεισο: το απέραντο πέλαγος διακόπτεται από δεκάδες νησίδες, όπου δεν πατά ποτέ άνθρωπος, και οι ατελείωτες βραχώδεις ακτές εναλλάσσονται με ήσυχες παραλίες, όπου κρύβονται μικρές εποχικές συγκεντρώσεις νερού.

Ανάμεσα στα πουλιά του πελάγους που θα δούμε στα τοπία αυτά είναι ο Αρτέμης (Calonectris diomedea), ο Υδροβάτης (Hydrobates pelagicus), ο Αιγαιόγλαρος (Larus audouinii), ο Νανόγλαρος (Larus minutus) και ο Μύχος (Puffinus yelkouan). Στις βραχώδεις ακτές βλέπουμε όλο το χρόνο είδη όπως η Αλκυόνα (Alcedo atthis) και ο Θαλασσοκόρακας (Phalacrocorax aristotelis), ενώ στους παράκτιους υγροτόπους την κατάλληλη εποχή θα συναντήσουμε πουλιά όπως ο Λευκοτσικνιάς (Egretta garzetta), ο Πορφυροτσικνιάς (Ardea purpurea), ο Κοκκινοσκέλης (Tringa totanus), οι συνήθεις Σουσουράδες (όπως η Λευκοσουσουράδα, η Σταχτοσουσουράδα και η Κιτρινοσουσουράδα), αλλά και η εντυπωσιακή Χαλκόκοτα (Plegadis falcinellus), που σταθμεύει εδώ στην περίοδο της μετανάστευσης.

Τέλος έχουν αναφερθεί και μερικοί σπάνιοι επισκέπτες, όπως ο Ψαραετός (Pandion haliaetus) και ο Ροδοπελεκάνος (Pelecanus onocrotalus). Στα όρια του δάσους με το θαμνώνα και τα αναρίθμητα ξέφωτα που αφήνουν πίσω τους οι πτώσεις των πεύκων, οι φωτιές και τα παλιά χωράφια, θα δούμε Κελάδες (όπως η Χαμοκελάδα, η Λιβαδοκελάδα και η Δενδροκελάδα), Ορτύκια (Coturnix coturnix), Στριτσίδες (ανάμεσα στις οποίες την ασυνήθη Λιοστριτσίδα, Hippolais olivetorum και την Ωχροστριτσίδα, Hippolais pallida).

Στον απέραντο θαμνώνα θα μαντέψουμε την παρουσία των μικροσκοπικών Τσιροβάκων και Φυλλοσκόπων, που κινούνται σα σκιές πίσω από τα κλαδιά, με πιο αξιοσημείωτους το Μαυροσκούφη (Sylvia atricapilla), το Μουστακοτσιροβάκο (Sylvia rueppelli), τον Κηποτσιροβάκο (Sylvia borin), τον Κοκκινοτσιροβάκο (Sylvia cantillans), το Δεντροφυλλοσκόπο (Phylloscopus collybita) και το Θαμνοφυλλοσκόπο (Phylloscopus trochilus). Στην ανοιξιάτικη αλλά και τη φθινοπωρινή μετανάστευση θα δούμε δεκάδες Μελισσοφάγους (Merops apiaster), λίγες Χαλκοκουρούνες (Coracias garrulus), μερικούς Συκοφάγους (Oriolus oriolus) και αρκετούς Τσαλαπετεινούς (Upupa epops).

Στη Χώρα θα δούμε τις Σταχτάρες (Apus apus) και τους Σκεπαρνάδες (Tachymarptis melba), μαζί με τα χελιδόνια (Σπιτοχελίδονα, Μιλτοχελίδονα και κοινά Σταβλοχελίδονα), να διατρέχουν αστραπιαία τον αέρα. Στους φρυγανότοπους θα δούμε τις ακίνητες σιλουέτες των Κεφαλάδων (όπως ο Αετόμαχος, Lanius collurio και ο Κοκκινοκεφαλάς, Lanius senator) και των Μυγοχαφτών (κυρίως Σταχτομυγοχάφτες, Muscicapa striata) να περιμένουν στωϊκά τη στιγμή που ένα μεγάλο ζουζούνι θα διασχίσει το οπτικό πεδίο τους.

Στους πετρότοπους του Γέρακα και του Εύζωνα πετάνε γύρω από την αόρατη επικράτειά τους οι ασπροκώλες (η καθεαυτό Ασπροκώλα, Oenanthe hispanica αλλά και ο αφθονότερος Σταχτοπετρόκλης, Oenanthe oenanthe) και ο αεικίνητος Καρβουνιάρης (Phoenicurus ochruros).

Κείμενο: Τ. Αδαμακόπουλος. Φωτογραφίες: A. Bonetti